bitki kökleriyle ortamdan alınan su, çeşitli metabolik olaylarda kullanılmakla beraber, büyük bir kısmı da gerek emme kuvvetinin sağladığı çekim kuvveti ve gerekse kök basıncının sağladığı itici kuvvet sayesinde bitkinin yapraklarına ve diğer organlarına iletilir. bu organlardan tekrar dışarıya verilir. genel olarak bitkilerde su kaybını diye bilinen olay iki şekilde gerçekleşir.
su buharı (gaz) haline kayıp
sıvı halde su kaybı
yukarıdaki iki olayı izah edelim.
su buharı halinde kayıp :
buna terleme ya da transpirasyon da denir. bitkilerde transpirasyon yapma görevini yüzeylerinin geniş olması nedeniyle yapraklar üstlenmiştir. zaten yaprakların anatomik yapıları da bu iş için son derece elverişlidir. yapraklarda bol miktarda su içeren mezofil hücrelerinin nemli çeperleri stomalara açılan hücrelerarası boşluklarla temas halindedir. mezofil hücrelerinin çeperlerinde buharlaşan su, hücrelerarası boşluklar yardımıyla stomalara iletilir ve oradan da gaz halinde atmosfere verilir (stoma: bitkinin çevresiyle gaz alış-verişini sağlayan yapılarıdır.)
sıvı halde su kaybı:
bitkiler az da olsa sıvı halde su kaybederler. sıvı haldeki su kayıpları ise değişik şekilllerde cereyan eder. bunları da kendi aralarında ayıralım.
- gutasyon : kök basıncıyla yukarı doğru itilen su, bazı bitkilerde yaprak kenarlarına yerleşmiş olan hidatod'lar (su savakları) aracılığıyla damlacıklar halinde dışarı verilir ki biz bu olaya gutasyon adını veririz.
- yaşarma, kanama: özellikle bag budaması sırasında çok belirgin olarak görülen bu olay , kök basıncı yardımıyla suyun yukarı doğru itilmesi ve itilen suyun budama ile açılmış olan suni yaralardan dışarı çıkmasıyla meydana gelir.
- salgılama (sekresyon) : bitkilerin yaprak, çiçek ve diğer organlarında bulunan salgı bezleri tarafından yapılır. yalnız sesresyon kök basıncıyla bir ilgisi olmayıp salgı bezlerinin fizyolojik faaliyetleri sonucu meydana gelir.
