Babası Ali bin ishak dihkan'dır. Nizamü'l-Mülk, Alparslan ve Melikşah'a vezirlik yapmıştır. Melikşah'la nizamü'l-Mülk arasında, nizamü'l-Mülk'ün devlet idaresinde Padişahın iradesine gölge düşürecek oranda etkin olması hasebiyle bir ihtilaf vardır. Saha sonra Sultan'ın isteği üzre siyasetname adlı kitabını yazmıştır. Kendisi bu kitap hakkında:"hem nasihat, hem Hikmet, hem destan, hem Kur'an tefsiri, hem peygamber sözleri, hem peygamberler kıssası, hem geçmiş adil padişahların maceralarıdır. Bizden evvelkilerden haber verirken kalanlardan meyveler devşirir. Uzun olmasına uzun, lakin özlüdür ve adil hükğmdara yaraşır yazılmıştır." Demiştir.
Nizamü'l-Mülk itikaden eş'ari, mezhepte şafiî, dünya görüşünde, perso-Müslim bağlamında gelenekçi, politik tutumda monarşisttir. (bkz: Türkiye iş bankası kültür yayınları, siyasetname, nizamü'l-Mülk, VI. Basım 2014)
