varlık üzerine düşünmek adına ilk sorulan soru buydu, bire bir türkçe çevirisini bilmediğim için öncelikle ingilizce çevirisini vermek istiyorum: why is there something rather than nothing?
meali: neden hiçlik olabilecekken onun yerine varlık vardır?
işte bu sorunun yanlış anlaşılması, yanlış sorulması veya yanlış cevaplanmasının neticesinde doğaüstü yaratıcıya inanç doğar. başlıkta bahsi geçen cümle de bu inancın neticesine karşı kurulmuş bir cümledir.
gereksizliğini tartışırız. lakin kim bilebilir ki? din olmadan şu ankinden bile cani bir insan topluluğu mu olacaktık, yoksa caniliğin kaynağı din midir?
veya esas soru: insan doğası üzerine bir tanımlama mümkün müdür? insan doğası diye bir şey var mıdır, mümkün müdür?
varoluşçu olduk ve yok dedik; dolayısıyla tüm acı, keder ve dünyadaki ezilenlerin yegane muhattabı din olmuş oldu.
insanın doğası kötüdür dedik, ne güzel, dini akladık.
insanın doğası falan yok amınakoyim. yokken var oldun bu dünyada, sana verdiler al bu senin dinin, al şunlar allah dostu, tanrının kulu, şunlar da zındık, vur kır. ha din vur demez. anla der, dinle der. doğru yolu göster der. lakin üç gram sosyal bilim solumuş bünye bilir ki, ötekileştirme her daim şiddete zemin hazırlar.
