"dürüstlüğünü korumak isteyen her yazar ya da gazeteci kendisini fiili bir zulümden ziyade toplumun genel yöneliminden ötürü engellenmiş buluyor. çağımızdaki her şey diğer tüm sanatçıları olduğu gibi yazarı da üstlerinin belirlediği konular üzerinde çalışan ve asla gerçeklerin tamamını kendi gözünden anlatmayan küçük memurlara dönüştürmek için birlik olmuş durumda. ancak yazar kendi kaderine karşı giriştiği bu mücadelede kendi cephesindekilerden bile yardım görmüyor yani onu haklı olduğu konusunda yüreklendirecek büyük bir düşünsel eğilim yok.
oysa geçmişte en azından protestanlık yüzyılları süresince başkaldırma fikri ile entelektüel dürüstlük ilkesi birbiriyle iç içe geçmiş durumdaydı. politik, ahlaki, dinsel ya da estetik sapkınlar kendi vicdanını çiğneyip geçmeyi reddeden kimselerdi. bu başkaldıran insanların duruşları hıristiyan uyanış ilahisinde şöyle özetlenmiştir;
göze al danyal gibi olmayı
göze al yalnız kalmayı
göze al sarsılmaz bir hedef koymayı
göze al hedefini bilinir kılmayı
insanın bu ilahiyi günümüze uyarlaması için her satırın başında ki "göze al"a bir "-ma" eki getirmesi gerekir.
düşünce ve basın özgürlüğüne çoğunlukla üzerinde durulmaya bile değmeyecek argümanlarla saldırılıyor. burada üzerinde durduğum konu, daha makul ve daha tehlikeli bir mesele olan, özgürlüğün sakıncalı bir şey, entelektüel dürüstlüğünse topluma zarar veren bir tür bencillik olduğu iddiası. basın özgürlüğü ve ifade özgürlüğü tartışmasının temelinde aslında bu özgürlüklerin arzulanırlığı ile ya da yalan söylemek veya söylememekle ilgili bir tartışma yatar. buradaki esas nokta güncel olayları topluma doğru bir şekilde bildirme hakkıdır.
düşüncelerini satmak istemeyen yazar hep egoist olarak yaftalanır. yazar ya kendini fildişi kulesine kapatmak istemekle ya teşhirci bir biçimde kendini sergilemekle ya da gayrimeşru imtiyazlara tutunma çabası içinde tarihin karşı konulmaz akışına başkaldırmakla itham edilir.
...
hakikati söylemenin "uygunsuz" olacağı ya da birilerinin "eline koz vereceği" argümanları yanıtlanamazmış gibi hissediliyor ve yalnızca çok az sayıda insan gazetelerdeki yalanların görmezden gelinerek tarih kitaplarına konulmasından rahatsız oluyor.
...
şu ya da bu hatanın yapılmamış olduğunu veya şu ya da bu hayali zaferin gerçekten kazanıldığını göstermek adına geçmişteki olayları yeniden düzenlemek sık sık zorunlu hale gelir. bu tür şeyler her yerde olur ama katıksız çarpıtmaya yol açması herhangi bir anda yalnızca tek bir fikrin olmasına izin verilen toplumlarda çok daha olasıdır.
dürüstlüğün ve dolayısıyla düşünce özgürlüğünün birincil düşmanları medya baronları, sinemanın kodamanları ve bürokratlardır; ancak entelektüellerin kendisinin özgürlük tutkusunun zayıflaması uzun vadede tüm semptomlar arasında en ciddi olanıdır.
yazarın ya sadece bir eğlence üreticisi ya da bir propaganda çizgisinden diğerine bir laternacının akorları değiştirdiği kolaylıkta geçebilen satılık ve otomatiğe bağlamış bir kalem olduğunu varsayıyorlar. peki sonuç olarak nasıl oluyor da kitaplar yazılıyor?
yalan yazmaya ya da kendisine önemli gelen haberleri sansürlemeye zorlandığında gazeteci özgür değildir ve özgür olmadığının bilincindedir. kurmaca yazarıysa kendi bakış açısından bakıldığında birer gerçek olan öznel duygularını çarpıtmak zorunda bırakıldığında özgür değildir. anlatmak istediğini daha açık kılmak için hakikati çarpıtabilir ya da karikatürize edebilir ama kendi kafasındaki manzarayı yanlış yansıtamaz inanmadığı şeye inandığını beğenmediği şeyi beğendiğini inanarak söyleyemez. bunu yapmaya zorlanmasının yegane sonucuysa yaratıcılık yetisinin solmasıdır.
serbestçe peşinden gidilen herhangi bir düşüncenin yasak düşünceye götürmesi tehlikesi her zaman vardır. buradan çıkardığımız sonuç totalitarizm ortamının düz yazı kaleme alan her tür yazar için ölümcül olduğu ancak lirik bir şairin bu ortamda nefes alabileceğidir. "
