siyasi terimler hakkında kafası karışmış kişi söylemidir. kaldı ki mevcut entrilerin bazılarında da, hatta günlük hayatta da çok kez şahit oluyoruz buna.
faşizm kelimesinin kökü, burada iddia edildiği gibi millet (natio) kelimesinden gelmez. o natioanalismdir. biz onu milliyetçilik ya da ulusçuluk diye çevirdik dilimize. faşizm ise fasces kökünden geliyor. "bir demet çalı" anlamına gelen bir kelimeden türemiştir faşizm. ki aslında faşizmi tanımlayabilmek için çok güzel bir etimolojik içeriktir bu.
tek bir çalı, kolayca kırılır. güçsüzdür. ancak bir demet çalıyı kıramazsınız kolay kolay. arada bir iki tanesi kırılsa bile, kalanlar kırılmaz. öte yandan bir kaç tanesi kırıldığı zaman, diğerlerini kırmak için harcayacağınız güç azalır. yani bir çalı destesinde, her bir çalı demetin bütünlüğü ve gücü açısından önemlidir.
faşizmin özü de budur zaten. toplumu bir bütün olarak görür. adeta bir deste çalıdır toplum. bireyselliğe yer yoktur. birey güçsüzdür, zayıftır. faşizmde birey sadece toplumun bütününü sağlaması açısından önemlidir. bu yüzden bireyin birincil önceliği, toplumu oluşturmak ve o topluma tam anlamıyla uyum sağlamaktır.
buraya kadar çok korkunç bir şey değilmiş gibi görünüyor. ancak, homojen bir toplum yaratmak fikrinin ne türden ızdıraplara sebebiyet verebileceğini tahmin bile edemezsiniz. ayrıca bazılarının iddia ettiği gibi faşizm italyanlara ya da almanlara özgü bir ideoloji de değildir. gayet evrensel unsurlar barındırır. ancak her faşizm türü kendi içinde eşsizdir. çünkü o millete özgüdür. millidir yani. marksizmin evrenselliğinden bu yönüyle ayrılır. ama orada da hemen parantez açmak gerekir. komünizm bile sovyetler örneğinde, çin, arnavutluk ya da küba ve güney amerikada görüldüğü üzere aslında gayet de ulusal olabilmektedir. bu yüzden komünizm değil de marksizm kelimesini kullandım.
hitlere gelirsek, gayet de faşistti. hatta faşizmin tanımının şekillendirilmesinde rol oynayan en önemli kişidir kendisi.
http://en.wikipedia.org/wiki/Fascism#Tenets şurada faşizmin unsurları gayet güzel bir şekilde sıralanmış. zaten dediğim gibi, aslında bu unsurlardan bahsedebilmemizin en önemli müsebbibi de hitlerdir. hitler için faşist değildi demek, marx için komünist değildi demeye benzer. her ikisi de ilişkili ideolojinin gelişmesine büyük ölçüde katkıda bulunmuştur (olumlu ve olumsuz anlamda). bu saatten sonra onların ideolojik kimliklerini tartışmak anlamsızdır.
bir de çok enteresan geliyor. bizim milliyetçilerde ve ideolojiler konusunda kafası karışık olan insanlarımızda sürekli asırlık ideolojileri, fikir akımlarını haklarında fazla bir şey öğrenmeden kendi kafasına göre yorumlama hastalığı var. bende de vardı bu bir aralar. bundan ne kadar çabuk kurtulursanız o kadar iyi. bu tarz ideolojiler ve fikir akımları bizim onlar hakkında ne düşündüğümüze göre değişmez gençler. "bana göre faşizm..." diye başlayan bir cümle akademik bir değer ifade etmez. faşizm sana ya da bana göre değildir. belli bir dönemde güç kazanmış ve uygulama alanı bulmuş bir fikir akımıdır, ideolojidir. önce onunla ilgili temel bilgileri ve pratikleri öğrenirsin, sonra hakkında bir takım yorumlar yapabilirsin elbette. bunu sadece faşizm için söylemiyorum.
ayrıca nazizm kelimesine de fazla takılmamanızı öneririm. nazizm, faşizm gibi çok şey anlatan, üzerinde çokça düşünülmüş bir kelime değildir. nasyonel sosyalist partinin isminin kısaltmasıdır. bu partiye ismini veren de hitler değildir. hatta hitler öncesinde bu parti, çok etkin bir parti de değildi. hitler kavgamda bu partiye girmesinin daha çok daha hızlı yükselme ihtimali görmesiyle ilgili olduğunu söyler. o yüzden "hitler aslında sosyalist" demek gülünç kaçar.
uyguladığı ekonomik sistem kesinlikle liberal bir kapitalist sistem değildir. ama buna bakarak "e tamam işte, sosyalistmiş bak" demek de anlamsız. çünkü üçüncü yol (third way) denilen bir yool daha var. sosyalizmin ve kapitalizmin dışında bir yol. mussolini de, hitler de bunu uyguladılar. ekonomi tamamen devlet kontrolündedir. özel teşebbüs, devletin çıkarları doğrultusunda yönetilir. yani serbest bir piyasadan bahsedilemez. marxın dikkat çektiği sınıflar çatışmasına çözümü şu şekilde getirir faşizm; toplum homojen bir bütün halinde devletin himayesi altındadır. sınıfsal ayrımlar bu şekilde azaltılır ve yerine göre de yok edilir.
totaliterlik bakımından aşırı sağ uç ile aşırı sol uç birbirine benzer genelde. bu yüzden de politik sprektrumun gösteriliş tarzında değişikliğe gidilmiş; ok şeklinde giden spektrum yerine otoriterliği de ifade eden ve aşırı sağ ile aşırı solu bu açıdan benzeştirebilen politik spektrumlar kullanılır olmuştur günümüzde.
