doğru bir eylemdir. her şeyi bilime bağlamak hoş bir şey değil, örneğin sevgiyi. "sevgi, evrime göre nesli devam ettirme güdüsünün karmaşıklaşmış biçimidir" dersem o edebiyat, o sanat yok olup gidecek gözümüzde. felsefeye de biraz imkan sağlamak lazım. öyleyse sağlayalım!
"evren mükemmeldir" görüşü, o kocaman boşluğa ve üzerindeki noktacıklara baktığında insanın içine dolar. fakat yanlıştır. evren mükemmel değildir. ancak işlettiği düzen mükemmeldir. bu da bakış açısıyla alakalıdır. insanların öldüğü, tecavüzcülerin kol sallayarak gezdiği, ayak ovanların bakan olduğu bir evren nasıl mükemmel işleyebilir? tabi ki olması gerektiği gibi oluyorsa. insanların ölmesi gerekiyor ve ölüyorsa bu evren mükemmeldir. tecavüzcüler tecavüz etmeye mecbursa bu evren mükemmeldir vs.
basit bir sisteme sokarsak, her hangi bir şey'in;
1) nasıl olması gerektiği biliniyorsa,
2) nasıl olduğu biliniyorsa,
3) (1) ve (2) örtüşüyorsa
o şey mükemmeldir.
bu konuda "evrenin düzeni mükemmel işler" demiştim. bu inanç meselesiydi. bu konuda biraz agnostik kalmak şimdilik daha iyi sanki. çünkü (1) maddesi hakkında elde edebildiğimiz bir bilgi yok. zaten olmuş olsaydı böyle bir bilgi, geleceği de net bir şekilde biliyor olurduk.
not: yukarıdaki görüş determinist bir kişi tarafından beyan edilmiştir, indeterminizm'de mükemmel evren olması biraz zordur. çünkü (1) maddesi hiçbir zaman bilinemeyecektir.
