darbenin yapıldığı dönem türkiyenin içinde bulunduğu ortam her ne kadar boktansa, darbe yapıp toparlayacağım diyenler herşeyi daha çok mahvetmiştir. gözaltılar gözaltında kayıplar işkenceler.. işkencede ölen binlerce masum can. onca işkence sonrasında hayatta kalan insanlar, ne kadar hayatta kalmak denirse.
sadece solcular değil sağcılar da hırpalanmıştır, işkence görmüş, öldürülmüştür.
12 eylüle kadar 19 ilde zaten sıkıyönetim uygulanmaktayken, 12 eylül sabahı Evren paşa tarafından aziz türk milleti diye başlayan türk silahlı kuvvetleri türk milleti adına ülke yönetimine el koymuştur diye devam eden bir konuşma ile yönetime el konmuştur.
Bugüne kadar olan darbeler içinde (darbe sonrası yaşananlar hariç tutulursa) haklı yönleri de bulunduğu düşünülmektedir.
Haklı yönleri olarak sayılan nedenlerin başında ülkede anarşinin hat safhaya ulaşması, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik darboğaz (%16 ları geçen işsizlik oranı, zenginler ve fakirler arasındaki uçurumun ciddi boyutlara ulaşması vs.) cumhurbaşkanının 18 defa falan oylanıp bir türlü seçilememesi, sağ ve sol arasındaki kutuplaşmanın çok artması, sürekli bombalama ve faili mechul cinayetler, polisin de kendi içinde bölünmesi olarak sayılabilir.
ülkenin boka sarmış o halini düzeltmenin daha iyi bir yolu ne olurdu bilmiyorum, o kadar basmıyor kafam, üzgünüm... başka bir yol bulunabilirdi. daha yapıcı bir yol, devletin kendi evlatlarını öldürmeyeceği bir yol...
ancak darbe sonrası durum daha da boka sarmıştır.
evlerinden alınıp işkence ile öldürülenler, ya da işkenceden sağ çıkıp eve döndüğünde bir daha asla eskisi gibi olamayan insanlar... bir sürü çocuğun çocukluğu elinden alınmıştır. eve gelen jandarma tarafından yaka paça götürülen baba ya bir daha gelememiş ya geldiğinde artık o eski baba olamamıştır. o dönemde insanlara yapılan işkencelerin hikayeleri hangi vicdanı sızlatmaz.
Ülkenin pek çok aydını siyasetçisi sanatçısı çareyi yurt dışına gitmekte bulmuştur. kaçabilen kaçmış kaçamayan cezaevini boylamıştır.
çemberimde gül oya dizisi bu dönemi anlatır. ve yine çağan ırmak filmi olan babam ve oğlum da da fikret kuşkan darbede işkence görmüş bir adamı canlandırır.
O gün doğan çocuklar bugün 34 yaşında.
O günün acılarını yaşayan çocuklar bugün kırka merdiven dayadı.. muhtemelen bir yanları hep kırık dökük.
dağılan aileler, cezaevlerinde yıllarca ailesinden ayrı kalan insanlar..
