parlamenter sistemde meclisin halkin sesi olma tekabuliyetine ragmen, kritik konularda halka bizzat fikrinin sorulmasinin gerekliligine binaen demokrasilerde olmasi gereken bir olgudur referandum. ayrica ulkede egemenligin kime ait olduguna dair de fikir verir ulkenin referandum davranisi. devleti milletin iradesinden ustun tuttugunuz takdirde referandum gereksizlesir. isi bilenler bildigini okur. fakat devleti, milleti olusturan fertlerin bir araya gelerek yaptigi bir sosyal anlasma olarak gorurseniz, o zaman halkin kritik konularda soz sahibi olmasi kacinilmazdir.
osmanli devleti'nden beri suregelen devletin ustunlugu anlayisi, cumhuriyet yillarinda da gorulmektedir. zira turk devriminin onderleri halk degil, devlet kademelerinden gelen insanlardir. devletin ustunlugu anlayisi bu kaynaktan bir devam niteliginde gelismis ve gunumuze kadar gelmistir. her ne kadar merkez-cevre catismalarinda bu anlayis degisme cabasi gosterdiyse de, devlet gucu eline almayi tekrar basarabilmistir.
gectigimiz 5 senede bu anlayisin tekrar degistirilmeye calisilmasi da merkez-cevre catismalarini tekrar gundeme getirmekte, ulkenin soz sahibini merkezden cevreye birakmaktadir. bu da cevrenin, yani halkin fikir beyan edebilme firsatini getirmektedir.
referandum kulturune alismak, bu noktada cevreye fikrinin sorulmasi acisindan onem arzetmektedir. devlet millet iliskisini yeniden duzenlemenin bir adimidir.
