Kanûnî Sultan Süleyman
Kanûnî Sultan Süleyman 27 Nisan 1495 de Trabzon'da doğdu. Babası Yavuz Sultan Selim, annesi Hafsa Hatun'dur. Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın Frençe kralına yazdığı mektupta Kürdistan kelimesini kullanmaktadır.
Kanûnî, azamet ve haşmetini ifade eden şu mektubunu, Fransa Kralı I. Faransuvaya yazmıştı :
Ben ki, Akdenizin ve Karadenizin ve Rumelinin ve Anadolunun ve Karaman ve Rumun ve Dulkadir Vilayetinin ve Diyarbekirin ve Kürdistanın ve Azerbaycanın ve Acemin ve Şam ve Halebin ve Mısırın ve Mekkenin ve Medinenin ve Kudüsün ve bütün Arap diyarının ve Yemenin ve ecdadımın fethettikleri daha birçok diyarın Sultanı ve Padişahı Sultan Bayezid Han oğlu Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Hanım; sen ki Frençe Vilayetinin kralı Françeskosun...
idris-i Bitlisî
15. yüzyıl Osmanlı âlim ve devlet adamlarından idris-i Bitlisî adından da anlaşılabileceği gibi Bitlis te doğdu, fakat doğum târihi belli değildir. idris-i Bitlisî nin babası soylu Kürt ailelerinden Alim ve Mevlânâ Şeyh Hüsâmeddîn Ali Bitlisî ydi. Akkoyunlu Sultanı Uzun Hasan ın dîvânında uzun zaman nişancılık (Padişah divanı üyeliği) yaptı. Şah ismail, Tebriz i fethederek Akkoyunlu devletini yıkınca idris de Osmanlı Sultanı ikinci Beyazıd Han tarafından istanbul a dâvet edildi. idrisi, Osmanlı ülkesine gidip istanbul da II.Beyazıd la görüştü. Padişah bu Kürt din âlimine büyük saygı gösterip ona önemli vazifeler verdi. Arap ve Acem kazaskerliğine tâyin etti (Osmanlı döneminde mahkemelerin en yetkilisi) ve ondan bir Osmanlı târihi yazmasını istedi. O da bu emir gerçekleştirerek 80.000 beyitlik Heşt-Behişt (Sekiz Cennet) adında Farsça bir eser sunar. idris, Osmanlı nın ilk sekiz padişahının hayatını anlatan Heşt Behişt (Sekiz Cennet) adlı ünlü eserini yazarak Sultan a sundu.
Büyük Alim Şeyh idrisi Bitlisi Heşt Bihiştadlı kitabında şöyle der:
Tebriz in fethinden dönüşümüzde Yavuz Sultan Selim bana, Kürdistan ın çeşitli yerlerindeki Kürd beyleri ve emirleri ile görüşmemi ve onların hepsine, Osmanlı bayrağı altında, Osmanlı hükumetine boyun eğmelerini söylememi emretti. Bu sıralarda Kürdistan; Tebriz yakınlarından Malatya ya kadar, güneyde Musul a kadar yayılıyordu. Ancak bu yoldaki çalışmalarımız istenilen sonuca ulaşamadı.
Yaşadığı asrın ileri gelen âlimlerinden olan idris-i Bitlisî nin sohbetlerine pâdişâhlar, devlet ileri gelenleri büyük ilgi gösterirlerdi. Bir müddet Yavuz Sultan Selim Hanın sohbet arkadaşlığını yaptı. 1520 (H.926) senesinde Yavuz Sultan Selim in vefât ettiği sene vefât etti.
Nicolas de Nicolay
Nicolas de Nicolay 1517-1583 yılları arasında yaşamış Fransız gezgini, haritacı ve polis şefidir. Avrupaya bir çok geziler yapan Nicolas de Nicolay Fransız Kralı Henri II tarafından saray coğrafyacısı olarak atanıp Türkiyeye yollanır ve 1558 de Anaodolu gezisini tamamlar. Seyahatlarından birinde Ermenistandan bahseder. Ermenistanın Asya da bir bölgede olduğunu ve bu bölgede Ararat (Ağrı) dağının olduğunu anlatır. Ararat dağının diğer bir adıyla Gordian dağı olduğunu yazar. Hz. Nuh un gemisinin de bu dağın tepesinde yattığını söyler (Nicolas de Nicolay, 1558, The Nauigations into Turkie, s. 134).
