türkiye türkleri ile ayrıldıklarından beri yoğun katliam ve asimilasyona maruz kalmış halktır. nüfusları hakkında 300.000 ile 3.000.000 arası rakamlar belirtilmektedir. ülke çapında 3. büyük etnik grup olmalarına rağmen, siyasi güçleri çok zayıftır. dini açıdan; şii ve sünni oranı birbirine yakındır ve az sayıda hristiyan türkmen bulunmaktadır. mezhepsel farklılık, arap ve kürt baskısı, türk hükümetinin umursamazlığı ve memleketçilik gibi sebepler yüzünden siyasal olarak çok parçaya bölünmüşlerdir. başlıca ıraklı türkmen siyasi gruplarına bakarsak:
ırak türkmen cephesi: çok nadir bile olsa bizim basınımızda yer bulabilen tek türkmen teşkilatıdır. genel olarak kerkük ve çevresinde aktiftirler. parti mensupları çoğunlukla sünni olmalarına rağmen etnik kimliklerini ön plana koymaktadırlar. parti türkiye ile sıcak ilişkiler kurulmasını savunmaktadır. siyasi olarak hükümetteki şii araplara ve kürtlere uzak durdukları için sünni araplarla yakın ilişkilerde bulunurlar. türk milliyetçiliğini savunurlar ve mhp ile yakın ilişkilere sahiptirler. en büyük türkmen siyasi hareketidir. ırak'ta 3.000.000 türkmen kökenli vatandaş olduğunu her ortamda söylerler.
ırak türkmen demokratik hareketi: erbil ve duhok gibi barzani yönetimindeki bölgesel kürt yönetimi sahasında etkin faaliyet göstermektedirler. barzaninin kdp'si başta olmak üzere kürt siyasilerle işbirliğine sahip olup, kerkük'ün bölgesel kürt yönetimine dahil olmasını savunurlar. kurucuları itc'den ayrılan siyasilerdir. bir dönem genel başkanı bile kürt olduğu için* siyasilerin dilinden düşmemiştirler. kendilerinin itc'den daha güçlü olduğunu iddia etmelerine rağmen genel seçimlere girmezler*. parti teşkilatının büyük çoğunluğu sünnilerden oluşmaktadır. türkiye bize destek çıkmıyor diyerek türk hükümetini suçlarlar*. ırak'ta sadece 300.000 türkmen olduğunu söyleyip, batılıların verdiği 500.000-800.000 arası rakamdan bile düşük bir rakam belirtmektedirler. son zamanlarda kendilerine olan destek azalmaktadır. 1959 yılında, barzani önderliğinde kürtler ve komünistler tarafından gerçekleşen türkmen katliamında kürtlerin masum olduğunu(!) savunurlar.
şii türkmenler: genel olarak şii mezhepçiliği yapan partilere oy veren şii türkmenlerdir. büyük çoğunluğu maliki gibi şii politikacıları desteklemektedirler. türkmen kimliğini en az vurgulayan kesimdir. özellikle akp hükümetinin mezhepçi politikası kendilerini şii araplara yakınlaştırmaktadır.
bu derece bölünmüşlük sebebiyle türkmenler en çok acı çeken grup olmuşlardır. amerikanın ırak işgali sırasında, felluceden sonra en büyük direniş türkmen şehri olan telaferde gerçekleşmiştir. 1924 yılından beri çeşitli pogromlara ve asimilasyonlara maruz kalmıştır. türkiye ırak türkmenlerini sürekli olarak ihmal etmiştir ve hala etmektedir. iç bölünmüşlüğü sebebiyle güçsüz kalan türkmenler, türkiye ve azerbaycan gibi devletlerden dış destek almadığı için gelecekleri çok karanlık gözükmektedir.
