günümüz mantığıyla kesinlikle anlaşılamayacak durumdur. bununla birlikte tarihi dönem ve şartlar düşünülmelidir.
padişahın bir baba olarak vereceği kararlar ile devlet başkanı olarak vereceği kararlar birbirinden farklıdır. devlet başkanlığı demek milyonlarca vatandaşının geleceğini tayin etmek demektir. bu nedenle devleti felakete sürükleyecek olaylar hükümdarın sorumluluğu altındadır. şehzadeler arası taht kavgalarında binlerce müslüman askerin öldüğü bir gerçektir. bunun yanında devletin bölünme tehlikesi vardır. ( fetret devri, cem sultan olayı ) osmanlı öncesi türk devletlerinde de bu durum defalarca yaşanmış tecrübe edilmiştir. dolayısıyla bir padişah için şehzadesinin isyanı karşısında düştüğü durum çok ağırdır. bir baba olarak oğlunu korumak isyana göz yummak, hükümdar olarak devletin başına gelebilecek tehlikeyi göze almak. kısacası günah kısmını allaha havale etmekle birlikte insan olarak bu tip kararlar vermek gerçekten çok zordur. hükümdarlık aslında ateşten gömlek giymektir. sadeceharemde onlarca kadınla birlikte zevk ve sefa içinde yaşadığı düşünülmemelidir.
bu durumun önlenmesine yönelik olarak ekber ve erşed uygulamasına geçilmişse de oda devleti çok gerilere götürmüştür. yeteneksizler sadece yaşı büyük diye başa geçmişlerdir.
hülasa günümüz şartlarında doğru ya da yanlış diye eleştirmek zordur. ona bakarsak firavunları tanrı olarak kabul eden mısırlıları nasıl açıklayacağız. osmanlıda baba oğul kardeş birbirini öldürmüş biz türkiye cumhuriyeti olarak yapmayalım diye ders çıkarmaya da gerek yok. zaten dönem ve şartlar farklıdır.
yazı biraz uzun oldu. kısaca bu olayları okuyup öğrenmek araştırmak doğru ancak eleştirmek bir sonuca varmaz. eleştirende sadece kendini yorar.
