çangay dağlarından doğup kuzeye doğru akan daha sonra selenge ile birleşip baykal'a döküken orta asya nehridir. unesco tarafından 2004 de (bkz: orhun vadisi) ile birlikte korumaya alınmıştır. ihtiva ettiği kültür tarihiyle de bir mihenk bölgesidir. zira hunlar ve hunlardan çok daha eski topluluklara (apar, yüe-çi vb proto türk- proto- moğol kavimler) kadar bir çok mezar, kurgan ve dikili taşa ev sahipliği yapar. bunun yanında tarihe mühim rol oynamış uygur, köktürk, moğol gibi büyük türk devletlerine de beşik olmuştur.
