celali ayaklanmaları artan nufustan değil. Ticaret yollarından vergi alamayan osmanlının, ( çünkü avrupalı bilimi ve laiikliği keşfetmiş gemi yapıyor usturlabı unutan araptan alıp geliştiriyor yelken ile dunyaya acılıyor. yıldızlara bakarak navigasyonu kesfediyor vs.) padişahımın harem de sülün ile fantezisine devam etmesi için vergiyi halktan agır bir şekilde almasından dolayı cıkmıstır.
