Pomakların kökeni hakkında pek çok iddia vardır. kuman/kıpçak toplumu olması en muhtemel olanlardır. fiziksel olarak sarışın kıpçaklara pek çok yönden benzerlik gösterir. türk dediğin sarışın olmaz diyecek varsa atamızın resmine birkez daha baksın. zaman içinde bulgarlar gibi slavlaşmış olmaları ihtimal dahilindedir. dilleri o yüzden slav dilleri arasında sayılır. bulgarlar ile farklılıklar her zaman olmuştur. bulgarlar ortodoks olurken hristiyanların en aykırı mezhebi olan bogomil inancını benimsemiştir. islamla pek çok noktada uyum sağlayan bogomiller zaman içinde müslümanlaşmıştır.
bulgaristan göçmeni muhacirler ise çok büyük oranda sunni müslüman olmuştur. alevi oranı iç anadolunun çok aşağısındadır. pomaklara göre daha seküler yapıdadır. 14. ve 15. yüzyıllarda avrupaya göç ettirilen bulgaristan türklerinin ekseriyetinin sunni olan bölgelerden olduğu görülmektedir.
pomaklar türklük bilincinin üst düzeyde olan milletlerden birisidir. balkanara akınlar düzenleyen hunlar, avarlar, kumanlar ve peçenekler buharlaşmadığına göre bunlara en yakın özelliklere sahip olan pomakların kıpçak torunları olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. yunanlar müslüman grek bulgarlar müslüman bulgar demesine rağmen pomaklar türklere kendilerini daha yakın görürler. silistre göçmeni bulgaristan türkü ve pomak genlerini içinde bulunduran bir kişi olarak aile içinde pomaklar hakkında türklerin en safkanı yorumunu defalarca duymuşluğum vardır. bugün zazaları kürt yapmaya çalışanlar olduğu gibi pomakları da bulgar yapmaya çalışanlar vardır.
