1914..osmanlı devleti, balkan ve trablusgarp savaşlarından yeni çıkmıştır. osmanlı ordusu'nun 2 genç subayı, bu savaşlarda yaşanan başarısızlıklar üzerine kafa yormaktadırlar. ilkin nuri conker zabit ve kumandan kitabında, sorunları ve çözüm önerilerini gündeme getirir. dostu ve meslektaşı, mustafa kemal, bu kitabı okur okumaz, zabit ve kumandan ile hasbihal'i kaleme alır.
birbirini bütünleyen ve pekiştiren bu 2 kitabın başlıca temaları iyi yöneticiliktir. her ikisi de ordunun yaşadığı başarısızlığın asıl çözüm adresi olarak, komuta kademelerini gösterir. askerler için hen bilimsel birikimin hem de cesaret ve insiyatif sahibi olmak başta olmak üzere, pek çok bireysel niteliğin önemini ve gereğini savunurlar.
ancak osmanlı devleti 1. dünya harbine girince mustafa kemal'e kitabını bastırmayı erteler. buna karşılık 2 dost çanakkale'de anafartalar ve conkbayırı'nda kitaplarında yazdıklarının sözde kalmadığını kanıtlarlar.
mustafa kemal kitabını ancak mütakerede döndüğü istanbul'da 1918 sonunda yayımlar. kitabın basımınından 6 ay sonra da anadolu'ya geçerek istanbul ile ilişiğini keser. damat ferit hükümeti de kitabı toplattırarak imha ettirir.
zabit ve kumandan ile hasbihal ilk baskısından sonra 1956 yılında hasan ali yücel tarafından iş bankası kültür yayınları'nın ilk kitabı yayımlanmıştır.
