le chatelier ilkesinin farklı bir açıdan yorumlanması sonucu ortaya çıkan bir tezdir.
le chatelier ilkesinin basitçe söylediğine göre sistem kendisine uygulan tepkinin zıt yönünde bir tepki oluşturur.
evrime göre ise dünyadaki yaşam bundan milyonlarca yıl önce okyanuslarda çok küçük yapı birimleri tarafından oluşmaya başlamıştır. hücrelerin işlevsel hale gelmesi ve yaşanılabilirliğini sürdürebilmesi için enzim, enzim için protein, protein için ise kendi alt birimi olan aminoasitlerin birleşmesi gerekir.
bilim adamı, evrim bilimci veya kimyacı olmadığım gibi kendi kanaatimce milyonlarca yıl önce hücrelerde meydana gelen protein sentezi şu anda gerçekleşmekte olan protein sentezi ile aynı değil. gerek dış faktörler bakımından gerekse hücrenin işleyişi bakımından farklılıklar olacaktır. olmadığını farz etsek dahi sulu bir ortamda su çıkaran reaksiyon ihtimali günümüzle aynı oranda değil.
demek istediğim; belki de şu anda "oluşma ihtimali en düşük olan" kimyasal reaksiyonlar dünya meteor yağmuruna tutulurken hiç de düşük bir ihtimale sahip değildi.
öte yandan bilim dediğiniz olgu durmadan kendini yineleyen ve geliştiren bir olgudur. bugün kabul edilen kurallara yarın ekleme yapılabilir veya tamamen kaldırılarak bunun yerine başka bir kural konulabilir. buna örnek olarak newton yasalarının ulaşamadığı düzeyde olan ışık hızı ile ilgili olan yasalar gösterilebilir.
