hristiyanlığı evrenselleştirmek için ortaya atılan kavram. din yasa demektir. hristiyan avrupa, pavlus ile hristiyanlığı yasadan ayırmaya başladı. hristiyanlığı yaymanın sadece ideolojileştirme ile olacağını düşündüler. onu bir ritüeller zincirine dönüştürdüler, zina işleyen günahkâr olacaktı ama ona bir ceza verilmeyecek, para karşılığında cennetten mal satılacaktı. böyle bir dine de herkes girecek, tüm dünya hristiyan olacaktı. bu da batılı literatürde 'religion' mefhumu ile ifade edilir. religion, inançtır; arapça ed-din ise yasa. bu religion kavramını haçlı seferlerinde kullanıp başarılı olamayan avrupa, islam dünyasının gösterdiği direnç karşısında taktiğini yenilemeye gitti. bu kavramın yerini 'medeniyet' lafzı aldı. medeniyet, hristiyan dünyasını birleştirecek ve dünyanın geri kalanını etkileyecek bir yaşam - düşünce tarzı olarak tasarlandı. medeniyet, bir ideolojidir esasında. hristiyanlar baktılar ki religion kavramını kullanarak ilim ile ameli birleştiremeyecekler, medeniyet tasavvurunu ortaya attılar. hristiyan avrupa az evvel zikrettiğim mefhum tedavülde iken ''inandıkları gibi yaşamıyorlardı'' ama medeniyet tasavvurunun ardından insanlar sekülerleşecek ve böylece ''yaşadıkları gibi inanmak'' zorunda kalacaklardı.
kıssadan hisse: medeniyet, batının seküler dinidir. bizim kavramımız değildir.
bedri gencer'in şu makalesini okumanızı salık veririm:
