m.ö. 3. binin sonlarında mardin dolaylarında rastlanan kavim. hititler döneminde anadolu yarımadasının güneyinde luviler, paflagonya bölgesinde palalar ve diğer bölgelerde arzava, kizzuvatna ve ahhiyava krallıkları ile birlikte anadolu'da yaşamışlardır. urkis şehrinde bir tapınağın kurulması ile ilgili belge şimdi louvre müzesindedir. tunçtan bir aslan heykelciğinin koruduğu bir taş levha üzerine arkaik çivi yazısı* ile kazınan yazıt m.ö. 2300 yıllarına aittir. hurriler önceleri m.ö. 2. binin ilk yarısında kısa yaşamlı küçük beylikler kurmuşlardır. daha sonra m.ö. 1500-1250 arasında hurriler tarafından kurulan mitanni devleti o dönemde yakın doğu'nun mısır'dan sonra gelen ikinci büyük gücü olmuştur. mitanni kralları aynı dönemde hüküm süren mısır kralları ile mektuplaştıklarından bu dönem hakkında oldukça fazla bilgi edinmek mümkündür. kürtlerin ilk ataları olarak kabul edilen bu kavim hititlerle zaman zaman savaşmışlardır. dini inanışları sümerlerin din anlayışıyla benzerdir. bunun gibi daha birçok noktadaki benzerlikten kaynaklı sümerler de kürtlerin ataları olarak kabul edilmektedir. tabii bu inanışın doğruluğunu ispatlayacak herhangi somut bir kanıt mevcut değildir. başlıca merkezleri urfa, diyarbakır, mardin ve kerkük arasındaki bölgede kalan tell feheriye, tell brak, şagar ve bazar gibi kentlerdir.
