Uykusuzluk ve Alzheimer
Günaydın
Pazartesi 8/8/2011 21:21:26
Doç. Dr. Serdar Dağ, Alzheimer'la ilgili
olarak "bu hastalıkta uyku bozukluğu sıkça
görülür. Hasta, aşırı uyuduğu gibi günlerce
uykusuz da kalabilir. Uykusuzluk, hafızanın
daha da zayıflamasına ve sinirli hallere yol
açar" dedi
Doç. Dr. Serdar Dağ, nelerin bunamaya sebep
olduğunu, Alzheimer'la bunamanın neden
birbirine karıştırıldığını ve erken teşhisin
önemini anlattı.
BUNAMA HANGi YAŞTA BAŞLAR?
Bunama (Demans), kazanılmış ve işlev gören
zihnin yitirilmesi demektir. Entelektüel
fonksiyonların kaybıdır. Genellikle orta yaş ve
orta yaşın ileri evrelerinde görülmeye başlar.
ALZHEIMER iLE BUNAMA AYNI MI?
Alzheimer, demans türlerinden biridir. Görülen
bunamanın yarısından fazlasını Alzheimer tipi
demans oluşturur. Bundan sonraki sırayı beyni
besleyen damarların daralması ve tıkanması
sonucu, beynin yeterince beslenmesine bağlı
vasküler demans (damarlara bağlı kanama)
alır.
DEMANS NASIL ANLAŞILIR?
ilk dikkati çeken belirti unutkanlık: Hasta,
yakın geçmişi unutur. Eskiyi en ince ayrıntısına
kadar hatırlar. Bu yüzden hasta yakınları, hasta
için 'Hiçbir şeyi yok! Eskileri benden bile daha
iyi hatırlıyor' düşüncesiyle yanılgıya düşer.
Hasta başlangıçta gözlüğü bıraktığı ya da
parasını koyduğu yeri veya arkadaşlarının adını
hatırlamamaya başlar. Unutkanlık zamanla
ilerleyerek hastanın yaşantısını zora sokar.
Uygunsuz cinsel davranış: Cinsellik, doğal
hayatın önemli bir parçasıdır. Cinsel istek,
demanslı hastada da devam edebilir. Hastanın
kendini engelleme duygusu zayıfladığı için ilk
zamanlarda, cinsel ağırlıklı konuşma, karşı
cinse müstehcen imaların yanı sıra hastalığın
ilerleyen dönemlerinde toplum içinde
soyunma, cinsel organını elleme gibi belirtiler
görülebilir.
Öfke ve sinirlilik: Öfke, yoğun duygusal bir
tepki, sinirlenmek ise biraz daha ılımlı bir
tepkidir. Eğer hastanın hafif sinirli bir hali
yakınları tarafından fark edilmezse; duygular
öfkeye doğru tırmanır. Hasta, kendisine ve
çevresine zarar verebilir.
Lakayıtlık veya depresyon: Bu tür hastalarda
motivasyon eksikliği, oturup boş boş bakma ve
dünyadan kopma duygusu vardır. Demanslı
hastalarda depresyon da sıkça görülür.
Sinirlilik, sıkıntı, uykusuzluk, sık sık ağlama
nöbetleri veya aşırı uyku gibi belirtiler de
olabilir.
Peşinden ayrılmama veya talepte bulunma:
Bu durum sıklıkla terk edilme korkusu nedeni
ile ortaya çıkar. Hasta gün boyunca yaşamını
yönlendirmesi için yakınlarından yardım ister
ve daima bir şeyler talep eder.
Takıntı, şüphe ve paranoya: Takıntıda ne
kadar mantık yürütüp ikna edilmeye çalışılsa da
hastada değiştirilemeyen ve düzeltilemeyen
yanlış inançlar vardır. Şüpheciliğin özelliği; ikna
olmamak ve güvensizliktir. Ayrıca demanslı
hastalarda, birinin kendini izlediği ya da
öldürmek istediği gibi paranoyalar çok sık
görülür.
Uykusuzluk: Uyku bozukluğu sıkça görülür.
Hasta, aşırı uyuduğu gibi günlerce uykusuz da
kalabilir. Uykusuzluk, hafızanın daha da
zayıflamasına ve sinirliliğe yol açar. Özellikle
Alzheimer tipi demansta yıllar içinde
durmaksızın ilerleyen entelektüel yıkım
sonucunda hasta tuvalet ihtiyacını, yeme-içme
gereksinimini ve kişisel temizlik yeteneğini
kaybeder. Yakınlarına bağımlı hale gelir.
iŞ YERi EN BÜYÜK STRES KAYNAĞI
Profesyonellik bulunan her şarta uyum sağlama
kabiliyetidir. Dolayısıyla iş yaşantısı insan
yaşamını sürdürmesi için kaçınılmaz ise iş
stresiyle başa çıkmayı bilmemiz gerekir.
Neticede sinir ve stres; beyin fonksiyonlarını
olumsuz etkilediği için dikkati azaltır, doğru
karar vermeyi engeller ve olaylara objektif
bakmayı önler. Sinir ve strese sebep olabilecek
olaylarla karşılaşıldığı zaman şunları yapmak
gerekir:
TEMiZ HAVADA OLUMLU DÜŞÜN
Bulunduğunuz ortamdan uzaklaşın.
Özellikle orta yaş grubunda görülen şeker ve
tansiyon hastalığı gibi etkenler, sinir ve stresin
oluşmasına zemin oluşturur. Sinir ve stres;
tansiyon ve şekerin yükselmesine neden olur
ve beyinde geri dönüşümü mümkün olmayan
veya sakatlıkla sonuçlanan hasarlar (yüksek
tansiyona bağlı beyin kanaması vs...) meydana
getirir.
Temiz havada derin nefes alıp vermek ve
bunu yaparken de daha olumlu şeyler
düşünmek stresi önler.
Kontrol altına alınamayan duygular sonucunda
beyin işleyişi bozulup diğer sistemlere de zarar
vereceği için bir doktor tedavisine başlamakta
fayda vardır.
DEPRESYONUN iLK BELiRTiSi: UNUTMAK
Unutkanlık ve demans arasındaki fark nasıl
anlaşılır? Her unutan kişi, demans değildir.
Bunamanın ilk belirtisi; unutkanlıktır. Fakat
unutkanlık, özellikle yoğun çalışanlarda ve
depresyonda sık görülen bir belirtidir. En
önemli fark, bunayan insanlar geçmişi çok iyi
hatırladıkları halde yakın zamanı
hatırlayamazlar. Bunun yanında bunamada
unutkanlığa birçok belirti eşlik eder. Depresyon
ile bunama birbirine çok benzer özellikler
gösterir. işte depresyonun özellikleri:
insan daima mutsuz ve karamsar olur.
Hiçbir şeyden haz alamaz.
Uykusuzluk veya aşırı uyku hali olur.
işe kendini verememe ve halsizlik olur.
insanın kendine güveni azalır.
Kişi daima yatmak ister veya hareketlerinde
huzursuz bir artış izlenir.
Bazen kişinin hayattan hiçbir beklentisi olmaz
hatta intiharı bile düşünebilir.
Tüm bu belirtilerin yanında dikkat dağınıklığı
da depresyonda sıkça görülür.
ERKEN TEŞHiS TEDAViYi ETKiLER
Her hastalıkta olduğu gibi bunama da erken
teşhis edilirse, hastalığın tedavisindeki başarı
oranı o kadar artar. Bunamanın birçok türü
vardır. Özellikle beyin kan akımına bağlı
vasküler demanslarda; erken teşhisle, beyne
giden kan akımı düzeltilerek bunama hiç
olmadan kişi sağlığına kavuşur. Diğer demans
türlerinde de erken tedavi hastalığın şiddetini
azaltır.
iYi BESLENiP SPOR YAPMAK ERTELER!
Ailesinde bunama olanlar nasıl önlem
almalı?
Özellikle anne ve babasında bunama olanlar,
ileriki yaşlarda maalesef bu hastalığa adaydır.
Bu yüzden hazırlıklı olmaları gerekir. Korunmak
için, iyi beslenme, düzenli spor, çalışma
hayatından kopmadan beyni zinde tutmak ve
stresten uzak bir yaşam biçimi belirlemek
şarttır. Tansiyon, kalp ve şeker gibi hastalığı
olanların rutin doktor ziyaretlerini düzenli
yapmaları gerekir. Unutkanlık bunamanın ilk
belirtisidir. Orta ve ileri yaşta aşırı unutma
başlarsa, mutlaka hekime başvurmak ve beyin fonksiyonlarını kontrol ettirmek gerekir.
kaynak: http://m.sabah.com.tr/Gun...uzluk-alzheimer-belirtisi
