elbette olabilmektedir. ama benim düşünceme göre ahlak ve vicdan, insanları bir dine inanmaya mecbur eder zamanla. platonun gyges örneğine değinelim misal. görünmez bir insan olabilseniz, hiç bir şekilde hiç bir zaman da yakayı ele vermeyeceğinizi bilseniz, hırsızlık vs gibi bir işe karışır mıydınız?
şimdi bir tanrıtanımazın bu soruyu cevapladığını düşünün. cevap evetse, o adam ahlaklı falan değildir. şartlar onu ahlaklı davranmaya zorluyordur. yani ahlaklı değildir, sadece ahlaklı taklidi yapıyordur. peki şimdi, cevap hayırsa ne olur? bu adam elbette ahlaklı olmuş olur. ama ne için ve ne pahasına? bence bu bir kırılma noktası oluşturuyor. çünkü eğer bir insan tanrıya veya onun gibi uhrevi, manevi varlıklara inanmıyorsa katı bir materyalisttir. ve yine benim yorumuma göre bu durum, insanı faydacı bir bakış açısına zorla itmektedir. yani bir tanrıtanımaz eğer bu soruya hayır diyorsa, hırsızlık yapmayacağını söylüyorsa, ya samimiyetsizdir. ya da kendi yapısıyla çelişmektedir. çünkü insan doğası gereği kötü bir yaratıktır. onu kötülük yapmaktan alıkoyacak hiç bir şey yoksa, o kötülüğü yapar. tutup da vicdandan bahsetmeyin bu noktada. zira pek çok katil, hırsız yakalandıktan sonra vicdan azabı çekmektedir. pek çok asker savaştan döndükten sonra vicdan azabı çekip depresyona girer. yani vicdan, aslında insanı böyle bir durumda hadi diyelim cinayet işlemekten alıkoyabilir. ama hırsızlık yapmaktan alıkoymaz. tutup da çok zengin bir adamın malının onda birini çalmaktan alıkoyamaz tek başına.
işte ben yaratıcının varlığına bu sebepten dolayı daha bir şiddetle inanıyorum. cehennemin ve cennetin varlığına da bu yüzden inanıyorum. hani hep diyorlar ya, eğer yaratıcı şefkatliyse cehennemi neden yarattı diye. işte belki de bir sebebi budur kim bilir? görünmez olduğun zaman, veya hiç bir zaman yakalanamayacağını, yargılanamayacağını bildiğin zaman dahi bir yaratıcının seni izlediğini ve yaptığın kötülükten dolayı seni cezalandıracağını bilmek... çünkü bana göre bir insan ruhunu eğitmenin, ıslah etmenin başka yolu yoktur.
tabi bu bahsettiklerim hiç bir şekilde hiç bir şeye kanıt oluşturmamaktadır. ben de böyle bir iddiada bulunmuyorum. tek söylediğim şey şu, gyges'in durumunda dahi beni yanlış bir davranışta bulunmaktan alıkoyan bir şeyler mutlaka var olmalı. ve madem ki birileri bu kadar ahlak timsali kesiliyorsa, bu şekilde bir ahlak oluşturmayıp da milletin rızkından çalanı, çırpanı, bir masum çocuğu katledeni mahşer gününde cezalandıracak, ona hak ettiğini verecek bir yaratıcı mutlaka olmalı. hele ki birileri dünyada hiç olmayacak bir adaleti ararken...
