insanlar hakkında fikir yürütürken iki hatta üç kere sorgulatan bir roman. bununla beraber bir çok başka şeyi de sorgulattığı kesin. amma velakin bu demek değil ki bu karakterlerin davranışları bence tamamen mantıklı veya tutarlı.
misal ; maria puder gayet de dengesiz bir karakter idi. aşık olup olmadığına , hatta "aşk"ın olup olmadığına hep kendisi karar veriyordu. başkalarına yapabilirdi belki , onları tanımıyoruz ama raif'e değil. çocuk meselesine gelirsek de haber vermesi gerekiyordu. en azından annesine...
gelelim raif'e...o da az sığır değil hani. o kadar zaman aylak adam gibi dolaşacağına alamanyalarda iş öğrenmesi , en azından babasının işlerini az çok takip etmesi gerekiyordu. sonunda çocuğuna rastladığında , onun bunun yanında sığıntı gibi yaşamasına göz yumup kalan ömrünü "onun okula gidişini hayal ederek" geçireceğine onun yanında olmak için çalışması gerekiyordu. evdeki sümsük halleri , eniştelerinin ona değersiz davranması filan da biraz saçma sayılabilir. çünkü yazarın dediğine göre raif kendisini "hak ettiği" için kalan hayatında böyle bir durumda kalmayı rahatlatıcı buluyor. amma velakin raif , maria'nın ihanetinin ihanet olmadığını 10 yıl sonra öğreniyor. yani bu bir bahane değil.
bakmayın böyle cakcak ettiğime , söylemeden edemedim. yoksa harika bir kitap. iç hesaplaşmalarını kağıda döktüğü yerler bir acayip zaten. saf yetenek. tablo , benim kafamdaki resimden çok farklı çıktı ama sonra baktım ki adam güzel anlatmış , ben yanlış kurmuşum kafamda. benim madonnam az daha başkaydı...
tablo şöyle bir şey: https://galeri.uludagsozluk.com/r/568586/+
# fakat insanlar nedense daha ziyade ne bulacaklarını tahmin ettikleri şeyleri araştırmayı tercih ediyorlar.
# nedense , hayatta bir müddet beraber yürüdüğümüz insanların başına bir felaket geldiğini , herhangi bir sıkıntıya düştüklerini görünce bu belaları kendi başımızdan savmış gibi ferahlık duyar ve o zavallılara , sanki bize gelebilecek belaları kendi üstlerine çektikleri için , alaka ve merhamet göstermek isteriz.
# bütün teessürlerimiz , düş kırıklıklarımız , hiddetlerimiz , karşımıza çıkan hadiselerin anlaşılmadık , beklenmedik taraflarınadır. her şeye hazır bulunan ve kimden ne gelebileceğini bilen bir insanı sarsmak mümkün müdür?
# ben ev halkına niçin bu yalanı söylediğini değil , bana niçin hakikati söylediğini merak ediyor fakat bundan biraz da gurur duyuyordum : bir insana başkalarından daha yakın olmanın gururunu.
# hiçbir şey beni , hakkımdaki bir kanaati düzeltmek mecburiyeti kadar korkutmazdı.
# bu yaşıma kadar mevcudiyetinden bile haberim olmayan bir insanın vücudu birdenbire benim için nasıl bir ihtiyaç olabilirdi?
# en kibar hareketin , hemen çıkıp gitmek olduğuna karar verdim. bir gece için bu kadarı çoktu bile...zaten küçüklüğümden beri saadeti israf etmekten korkar , bir kısmını ilerisi için saklamak isterdim...bu hal gerçi birçok fırsatları kaçırmama sebep olurdu , fakat fazlasını isteyerek talihimi ürkütmekten her zaman çekinirdim.
# eskiden her insan hakkında , hiçbir esasa dayanmadan , sırf mukavemet edilmez bir hissin , bir peşin hükmün tesiriyle nasıl: "bu beni anlamaz!" demişsem , bu sefer de bu kadın için , yine hiçbir esasa dayanmadan , fakat o yanılmaz ilk hisse tabi olarak: "işte bu beni anlar!" diyordum...
# onu bulamayacağımı daha şimdiden biliyordum. fakat aramamak elimde olmayacaktı. beni , bütün ömrümce bir meçhulü , mevcut olmayan bir şeyi aramaya mahkum ediyordu. bunu yapmamalıydı...
