andre gide ''ayrı yol'' isimli kitabında, insanların eserlerini hangi ruh halindeyken verebileceğini çok güzel açıklamıştır;
''insanların en güzel eslerleri acılı eserler olmuştur hep. mutluluğu nasıl bir hikayesi olabilir ki? mutluluğu hazırlayan, sonra da yıkan şeylerden başka hiç bir şey anlatılmaz.''