bu katliamlar türkleri müslüman etmeyi bir kenara bırakın, onları müslümanlıktan daha da soğutmuştur. işte bu yüzden türklerin dağlık bölgelere kaçarak sığınmış olanları tepkisel islami hareketlerde aktif rol almıştır. mesela hasan sabbah ve ismailiye hareketi gibi. türklerin esas müslüman olduğu dönem abbasiler dönemidir. çünkü önce orduda ardından saray'da etkin konuma gelmiştir türkler. sonrasında ise abbasilerin koruyuculuğunu dahi üstlendiler.
islam kılıçla mı yayıldı dersek, tarihsel gerçeklik bunu gösteriyor. ancak bu süreci zamana yayarak değerlendirmek gerek. abbasiler döneminde türklerin gönüllü olarak müslümanlaşmaya başladığını görüyoruz. daha öncesi ise diğer halklar için (kürtler, farslar türkler süryaniler) için tam bir facia idi.
