Abdülhamit hakkında yetersiz bilgiye sahip olmanın sebep olduğu başlıktır. Yöneticiler devirlere göre değerlendirilmelidir. Abdülhamit bilgi ve vizyonu ile başka bir dönemde yaşamış olsaydı, hem Osmanlı, hem de bölge çok farklı bir konumda olurdu. Herşeye rağmen, 2. Abdülhamit Osmanlı imparatorluğunun yıkılışını ve 1. dünya savaşını 30 yıl geciktirmiştir.
