Malaklı, Aksaray Vilayetinde
yetiştiği, Anavatanı bu bölge olduğu için Aksaray Malaklısı da denir.
Bu Coğrafyada yüzyıllardır insanların en önemli geçim kaynağı hayvancılıktır, dolayısıyla çok sayıda küçükbaş ve büyükbaş hayvan sürüleri bulunmaktadır. Bu sürülerin koruma ve bekcilik (güdülmesi) eski çağlardan beri bu bölgenin kendi köpekleri ile yani Malaklı köpekleri tarafından yapılmaktadır. Malak kelimesi Aksaray yöresine ait bir terimdir ve anlamı da dudak demektir, bu köpeklere Malaklı denmesinin sebebi dudaklarının sarkık olmasından mütevelliddir. Malaklı ırkı da aynen Kangal'da olduğu gibi Anadolu çoban köpeğidir. Nitekim Aksaray ili ve çevresi Anadolu nun tam göbeğindedir. Bu Bölgede yetişen ve bu Bölgeye ait olan bu köpekler Anadolu'nun kendi köpeğidir. ancak isimleri daha yeni yeni Halk arasında duyulmaya başlamıştır bunun en büyük sebebi, Üreticilerin Malaklı yavrularını yıllardır Kangal adı altında satışa çıkarmaları ve bu şekilde tanıtmalarıdır. Bu sayede şu an Dönyanın dört bir yanında insanlar köpeklerinin Malaklı olduğunu bile bilmemektedir.
Her ne kadar Malaklı Kangal gibi Anadolu çoban köpeği olsa da, Sivas yöresinin köpeği olan Kangal dan bazı fiziksel farklılıklar gösterdiği için son zamanda yapılan Kangal festivallerinde Kangal üreticilerinin bir çoğu bu ırkın Festivallerde ayrılmasını talep etmişlerdir. Bu talepleri dikkate alınmaya başlanmıştır ve, artık Irk kendi yöresel ismini taşıma yoluna gitmiştir. Malaklı Kangal'a göre daha iri yapılıdır, özellikle kafa ve ayaklarda bu fark bariz belli olur dudakları (Malakları) büyük ve sarkık olur, omuz yüksekliği erkeklerde 75-95 cm, dişilerde 65-85 cm dir. Çok nadir olmakla birlikte 100 cm nin özerinde erkekler vardır.Ağırlıkları erkeklerde 70-120 kg, Dişilerde de 50- 80 kg arasıdır. Renkleri çoğunlukta boz karabaş ve sarı karabaştır, ancak akbaş ve ala renkte olan Malaklı larda mevcuttur. Vücutları çok kalındır bu yüzden dışarıdan bakıldığında hantal ve tembel gibi dururlar, ancak gerçekte çok seri ve
hızlı köpeklerdir.
Karakteri genelinde serttir, yabancı ve kötü niyetli insanlara karşı son derece saldırgandır. o yüzden koruma köpeği olarak mükemmel ırktır. Diğer köpeklere karşı da saldırgan olması, Malaklı ırkının köpek dövüşlerinde kullanılması neredeyse sadece bu konuda büyük, şöhret kazanmalarına yol açmıştır.
