sağlam birer makina mühendisi olmak isteyen meraklı gençler varsa, onlar için üç beş paragraf karalayalım.
işe yaramak istiyorsanız farkınız olacak; fakültedeki kız/erkek oranı gibi muhabbetlerle bir yere varan olmamıştır, hayır komik de değildir; iticidir, özenmeyin. aynı şekilde: bizim sınıftan 4 senede bitiren çıkmadı, yok efendim makine midir yoksa makina mıdır vb gereksiz sözlere takılmayın, zira memlekette barajı geçen hemen herkesin makina mühendisliği okuyabilmesinden mütevellit, kimin ne amaçla makina (veya mühendislik) fakültesine geldiği tartışmaya açık bir noktadır.
gelelim asıl konuya..
makina dediğin teknik sistem, içerisinde gerçekleştirdiği enerji çevrimi sayesinde faydalı iş yapar. örnekse: motorlar (ısı, hidrolik, elektrik) ve iş makinaları (takım tezgahları, tüm taşıma sistemleri, hidrolik ve pnömatik)
tesisat dediğin teknik sistem, içerisinde malzeme çevrimi gerçekleştirir. örnekse: fırın, rafineri, klima vb.
son olarak cihaz dediğin teknik sistem, içerisinde bilgi çevrimi gerçekleştirir. örnekse: telefon, projeksiyon, elektrokardiyograf vb.
makina mühendisinin görevi ise: yukarıda belirttiğim, insan gücünü ve sezgilerini artırmaya yarayan makina, tesisat ve cihazların tasarımını ve üretimini gerçekleştirmek, bu alanda yeni teknolojiler üretmek, üretim esnasında bakım-onarım veya sonrasında kalite kontrolünü üstlenmek, bu sistemleri pazarlamak veya çeşitli seviyelerde yöneticilik yapmaktır. bizzat iş hayatına giriş yapıp çıkış yapamamam ihtimalinden dolayı (zira hakikaten çok uzun hikayedir, ayrıca bunları bilmek size yeter) hiç değinmiyorum.
makina okuyan öğrenci, tüm bunları gerçekleştirebilecek donanımı kazanabilmek için çokça teknik ağırlıklı ders alır, çoğu zaman da (okuluna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir) ödev, proje ve sınavlarla bunalır. bu proje ve derslerin içinde yine teknik ağırlıklı bilgisayar destekli çizim (cad) ve mühendislik programları (cae,cam vb.) da yer alır. tabi gözünü sevdiğim memleketindeki çoğu makina fakültesinde bırakın anlaşmalı bilg. programlarını; bilgisayar dahi yoktur. bu yüzden mümkünse gideceğiniz okulun laboratuvar olanaklarına özen gösterin. bunların dışında insan ilişkileriniz, kendinizi ifade edebilme ve sunum yapabilme yetiniz de çok önemlidir. bunların gelişmesi için de aylarca uğraştığınız projeleri arkadaşlarınızın ve hocalarınızın huzurunda sunarsınız, rezil olduğunuz da olur, lakin okulun amacı öğretmektir, tecrübe ederek az çok öğrenirsiniz. ayrıca yaz dönemlerinde çeşitli firmalarda staj yaparsınız; böylelikle mezun olmadan iş hayatını, makinaları, atelyeleri, insan ilişkilerini, çalışma disiplinini vs. görmüş olursunuz.
dikkatli okuyun, zira makina mühendisliği tercihi yapacaklar için çok kıymetli tavsiyelerdir:
- okuduğunuz bölümün ingilizce eğitim veriyor olması size çok avantaj getirir, ayrıca laboratuvar ve kütüphane olanakları da mühendislikteki temel eğitiminiz açısından çok önemlidir (gönül tabiki güzel bir şehir veya semt ister, ona siz bakın..)
- temel mühendislik derslerini alırken öğrenmeye çalışın, örneğin malzeme, mukavemet, sayısal analiz, akış, makel vb. yani sadece sınavı geçeyim diye bakmayın (tabi farklı olmak istiyorsanız) ve ortalamanızı yüksek tutmaya dikkat edin, hiç beklenmedik bir anda ortalamanız düşük olduğu için hayallerinizi gerçekleştiremeyebilirsiniz.
- ingilizce yazma ve konuşma kabiliyetinize kesinlikle tüm lisans hayatınız boyunca çok önem verin, zira türkiye'deki çalışmak isteyeceğiniz tüm firmalar için neredeyse en önemli özellik budur. mümkünse ielts, toefl vb bir sınavla ispatlayın. ingilizcesinin yeterli olduğunu bir şekilde ispatlayamayan makina mühendisi 2000 liranın altında bir maaşla işe başlamaya mahkumdur. ayrıca dil kursuyla filan ingilzce öğrenilmez. yurt dışına çıkın (wat, iaeste, erasmus vb)
- bilgisayar becerilerinize kesinlikle tüm lisans hayatınız boyunca önem verin. cad ve cae vb simülasyon programlarını az da olsa kullanamayan bir makina mühendisi ilerde çok zor durumda kalabilir.
- erasmus ile yurtdışında, fakültenizin anlaşmalı olduğu iyi bir üniversiteye gidip bir sene okuyun. birçok avantajı vardır. eğitim, kültür, tecrübe.. ayrıca yurt dışına çıkıp devlet hibesiyle okumuş öğrenci, şirketlerin gözünde de farklıdır.
- ysz stajlarınız için iddialı şirketleri kovalayın. örneğin savunma sanayindeki bazı önemli firmalar. böylece bu firmalarda yaptığınız tecrübeleri mezuniyetten sonra referans olarak kullanırsınız. staj için bu tip yerlere kabul almanızda ortalama, ingilizce, erasmus vb şeyler etkili olabilir (torpilin haricinde)
- son sene yaptığınız tasarım ve bitirme ödevleriniz iddialı olmalı. hiç bir geleceği çok parlak bir girişimci makina mühendisi düşünemiyorum ki hocasının kapısını çalsın ve 'hocam benim tasarım proje zamanım geldi sizde neler vardı acaba? onlardan bir tanesini seçeyim..' desin. projeniz özgün olsun, mezuniyetten sonra gururla biz bunu yaptık diyebilin ve sorulduğunda adam gibi anlatabilin. size birçok kapı açabilir.
- stajlar bittikten sonra son iki sene part time olarak bir fabrikada çalışın. kurumsal bir firma olursa çok mühendislik yapmazsınız fakat ilerde iyi referans olur. küçük bir fabrikada yaparsanız üzerinize muhtemelen çok yük düşer ve iyi tecrübe sahibi olursunuz, bu yüzden her ihtimalde part time iş iyidir.
- (erkek adaylar) lisanstan sonra askere gidin, yasaya göre askerlik hizmeti zorunluysa ve siz gitmemişseniz; bu durum sizin iş bulma veya işte yükselme süreçlerinizi olumsuz etkiler. ayrıca çoğu şirkette maaşa dahi yansır. gidin kafanız rahat olsun.
- yüksek lisans, doktora yapıp belirli bir alanda uzmanlaşabilirsiniz. ne tür bir işte çalışmak istediğinizi okurken belirleyeceğiniz için, uzmanlık konusuna da okurken karar verirsiniz. benim düşüncem; tıpta uzmanlık nasılsa mühendislikte de öyledir. teknik anlamda bir mühendise ihtiyaç varsa, 4 yıllık lisans mezunu mühendis onun üstesinden gelemez (bir pratisyenin kalp ameliyatı yapmaması gerektiği gibi), örneğin bir pompa üretilecek. bunun içinde ısısı var akışı var malzemesi var, konstrüksiyonu var. bunların hepsi makina mühendisliğinin uzmanlık alanları. lisans mezunu mühendis bu işe kalkışırsa (ki zaten muhtemelen askerlikti, nişandı vs unutmuştur) o makina verimsiz olur. her işin hakkını üstadı vermelidir. akışta uzman bir doktor makina yüksek mühendisi ile lisans mezunu makina mühendisi bir değildir.
lakin uzmanlığın meyvesini de yiyebileceğiniz gibi, türkiye'de uzman mühendis olmak çok da gerekli değildir zira çalışmak isteyeceğiniz kurumsal şirketlerin mühendisliği avrupa'dadır. siz memlekette sadece üretim planlama, kalite, pazarlama, yönetme vs yaparsınız (bazı firmaları tenzih ediyorum).
+ tekrarlıyorum, makina mühendisi olacak adaylar için çok kıymetli bilgilerdir, gönlü olan paşa paşa okur.
