Arapla temas sonucu Türk, akılcılık gibi o en değerli niteliğinden yoksun kalırken, aynı zamanda Arabın kaderciliğine saplanmış ve bu yüzden tüm dinamizmini, canlılığını, yaratıcılığını da yitirmiştir. Öylesine ki, bütün her şeyi, el açarak yalvar yakar Tanrı'dan bekler olmuştur. Başka bir deyimle, kendi emeğinden ziyade kendi dışındaki bir takım güçlerden medet ummuş, her şeyini talih ve tesadüfe bırakmıştır. Bu yüzden de başarılı kaldığı tek alan, 'cesaret' unsurunun başlıca rol oynayabildiği dönem boyunca askerî alan olmuştur. Akılcı bilimlerin ve tekniğin gelişmesine ayak uyduramadığı için bu alanda da geri kalmış ve 'Akılcı Batı' karşısında maalesef haysiyet kırıcı yenilgilere uğramıştır. kaderciliğe bağlılık ona hiçbir alanda yardımcı olmamıştır.
Bin yıllık bir kader denemesi sonucu tarihten silinme tehlikesiyle yüzleşen Türkü bu felaketten Atatürk kurtarmıştır.
