emevilerden daha zalim ve gaddar haşimi-arap imparatorluğudur.
genelde lanetlemeler, hayıflanmalar emeviler üzerine yoğunlaşır. ancak insanların kaçırdığı bir nokta var ki, emeviler 90 yıl, abbasiler şam ve bağdat merkezleri dahil olmak üzere tam 508 yıl hüküm sürmüşlerdir ve sünni akaid ile şii akaidi bu dönemde oluşmuştur. tabi ki abbasilerin bilim ve sanat alanındaki destekleyici tavırları teslim edilmesi gereken bir haktır. abbasiler döneminde adeta batıya doğru akan bir islam kültür ve bilim medeniyeti doğmuş, bir çok eser süryanice'den arapçaya çevrilerek batı'nın ünlü düşünürlerinin eserleri tekrardan geliştirilip avrupa'ya ders verilmiştir denebilir. kültürel alandaki yetkinlikleri bir tarafa zalimlikleri emevileri aratır cinstendir. çünkü abbasiler, dolayısıyla araplar, şiiliğin temeli şuubi hareketi ve türkleri çok iyi kullanmış, ardından iktidarı ele geçirince türkleri orduda asker, iranlıları ise sarayda bürokraside kullanmış, adeta köle gibi istihdam etmiştir.
bilinir ki bir medeniyet mutlak surette kılıçla ve kanla doğar. bu kan imparatorluğunun mimarlarından biri de maalesef ki biz türkleriz. hatta türkler çoğunlukla abbasileri ve islam'ın merkez noktalarını şii/batıni tehditlere karşı korumuştur. bir örnek olarak büyük selçukluların şii büveyhilerin elinden abbasi sultanını kurtarması gibi ve daha nicesi...
bürokrasinin kaymağını yiyen eski sasani dönemi soylu aileleri abbasi saraylarında efendilerine hizmetkarlık yaparken, sasaniler döneminden bu yana ezilmiş olan iran halkı islam ile bir nebze olsun soluk alma amacında olduğu halde, özellikle hz.ömer'in ölümünden sonra başlayan ciddi sosyolojik travmalarla birlikte tekrardan şuubi hareketlerine kalkışmış -elbette islami referansı olmadan islam görünümü altında- (bkz: babek/#20412538); (bkz: zenc isyanı/#20629031) ve ardından da orta çağ islam dünyasının ''mehdisi'' olan hz.ali kültü üzerinden şiilik hareketini doğurarak islam'ın bugününe kadar olan yansımalarının fitili ateşlenmiştir. sonrasında ise emevi ve abbasi zulmü temellerini üzerine kurulu safevi hareketi ile (ali şeriati'nin enfes bir tespitidir) keskin mezhebi ayrılıklar bugünün islam dünyasında baş göstermiştir.
ilginediğim asıl konu abbasilerin islam dünyasına olan katkıları değildir, evet kesinlikle islam dünyasına kültür hayatına katkıları olmuştur. fas'tan başlayıp ta semerkand'a kadar uzanan bir kültür havzası oluşturdukları aşikardır, elbette 4 halife ve emeviler dönemi fetihlerinin mirasına kondukları da bir gerçektir. bununla şimdilik ilgilenmiyorum, ilgilendiğim asıl konu, 508 yıl tebaasına başta türkler ve iranlılar olmak üzere herkese kan kusturan ve uzun süreli isyanları yine türkler eliyle çok kanlı bir şekilde bastıran bu kan imparatorluğunun adı hiç hesaba katılmaz da, neden sadece sembolik bir nefret ürünü olan emevi ve muaviye adı etrafında yoğunlaşılır, bu ciddi bir araştırma konusudur. emeviler huseyn'i katlettiler diyorsanız bu tek sebep değildir ve buna inanmak aptallıktır açıkça yazmak gerekirse. çünkü şuubi hareketlerin ali ya da huseyn'le herhanbi organik bir bağı olduğunu düşünmüyorum siyasi güç devşirmekten başka.
acaba şöyle bir şey mi varda tarih bunu hep göz ardı etti... sasanilerin yıkılmasının ardından ve emevilerin iktidara gelmesiyle başlayan arap şovenizmi şüphesiz ki ilk olarak araplardan daha kadim ve görkemli bir geçmişe sahip sasanileri yani iranlıları ister istemez travmatik bir havaya sokmuştu. ayrıca muaviye'nin dizgine getirdiği bizans kuvvetlerini iranlıların üzerine salması hatta ve hatta orta asya'nın içlerine kadar iranlıları perişan ede ede ilerlemesi, islam dünyasında siyaseten ''muaviye'' adı etrafında ortaklaşa bir nefret mi oluşturdu? bu nefret yapay bir nefret olabilir mi? başta da dediğimiz gibi şuubi hareketin temellerini iyi kullanan abbasilerle iş birliği yapan fars milliyetçisi çevreler, abbasilerin belli bir döneminden sonra ciddi şekilde bürokrasiye egemen olmuşlardır;
emeviler döneminde, hatta daha öncesine gidelim özellikle hz. ömer döneminde aşağılanmış, onuru kırılmış; büyük pers imparatorluğu mirasçısı sasanilerin ciddi sosyal travmlar yaşaması, ardından emeviler döneminde zulmün iki katına çıkması, abbasiler ile belli oranda, özellikle sasani soylularının rahat bir nefes alması, mitoloji ve tarih ustalarının sadece emevi zalimliği edebiyatı üzerinden yoğunlaşmasında bir etken midir? üzerine düşünülmesi, tarihi iyi araştırılması gereken bir konudur.
ali şeriati'nin değimi ile
acaba bu dönemde mi gelişip yayılma imkanı buldu? bana göre öyle, çünkü tarih bunu çok net biçimde gösteriyor.
her zaman söylediğim bir şey vardır, islam tarihinde tesadüfler yoktur, 90 yıllık emevi zulmüne karşı, 508 yıllık abbasi esaretini hatırlamayan ya da hafıza kaybına uğratılmışların bunu iyi değerlendirmesi gerekir, başta da söylediğim gibi, emevilerden daha zalim bir imparatorluktur abbasiler. ancak her nedense kayırılırlar. ilginç...
