karain mağarası antalya ilinin 30km kuzeybatısında yağca köyü sınırları içinde bulunur.denizden 430-450 metre yükseklikte yer alır. mağara ilk defa prof. dr. ismail kılıç kökten tarafından keşfedilmiştir ve günümüzde arkeolojik kazılar emekli prof. dr. ışın yalçınkaya tarafından halen devam ettirilmektedir. karain mağarası, anadolu ve yakın doğu tarihi açısından önemli bir paleolitik merkezdir. mağara paleolitik, neolitik, kalkolitik, eski tunç gibi protohistorik çağlarda ve klasik çağda insanlar tarafından sürekli bir biçimde iskan edilmiştir. karain mağarası'nda yapılan kazılarda elde edilen arkeolojik buluntular alt paleolitikten geç roma dönemine kadar görülen yerleşim izleri ile anadolu arkeolojik çalışmalarında önemli bir boşluğu doldurmaktadır. klasik dönemlerdeki kullanım daha çok adak mağara niteliğinde olup, mağara alnı ve dış duvarları üzerinde grekçe kitabe ve nişler bulunmaktadır. paleolitik çağdan klasik dönemlere kadar sürekli iskan görmüş ve bu nedenle kesintisiz bir arkeolojik katmanlaşma göstermektedir. özellikle avrupa ve yakın doğu arasındaki bağlantılar ve göç yolları hakkında fikir vermesi açısından önem taşımaktadır. mağaranın en eski tarihi 500.000 yıl eskiye gider bu dönemde yaşamış insan gruplarının kullandığı yontmataş aletler yapılan arkeolojik kazılar sonuca açığa çıkarılır ve antalya müzesinde sergilenir. yakın bir tarihe kadar karain mağarasının hemen yakınında tek odalı karain müzesi bulunmaktaydı; ancak eserler antalya müzesine taşındı, yakın bir süre sonra ise karain mağarası çevresinde bakanlık tarafından çevre düzenlemesi yapılacak ve yılda 25.000 kişinin ziyaret ettiği karain mağarasına ziyaretçilere daha anlamlı bir ziyaret imkanı sağlanacak. mağaraya ziyaret edenler mağara tavanında is gibi bir kararma görecekler; ziyaretçiler tarafından is sanılsa da onlar is değildir. mağara kalkerden oluşmaktadır kalker suda kolay çözülen bir yapıya sahiptir kalker suyla çözülmesi ve havayla temas etmesi sonucu bir kararma meydana gelmiştir ve kesinlikle is değildir.
