türk düşünür gaspıralı ismail in kırım tatarları arasında öncülük ettiği ve arap alfabesini kolaylaştırma gayesinden doğan yöntem. 19. y.y. ın sonlarına doğru islamiyete saldırmadan kültürel bir atılım yapmaya başlayan orta asya modernleşmecilerinin kimliği haline gelmiş olan " cedidciler " in de çıkış noktasıdır.