--spoiler--
Timur ve askerleri Şama yöneldiler. Şam da, Kerbelâ olayını yaratan Peygamber sülalesini katledip islâma büyük nifak sokan Emevi Halifesi Yezidin mezarını buldurdu. Timur Han, ben Yezit taraftarıyım diye Şam sokaklarında tellallar bağırttı. Ne kadar Yezidi varsa Timurun sözüne inanıp geldiler. Hepsini Ümeyye camisine doldurup kimisin kılıçla, kimisini de camide yakarak katletti, insanlık tarihinde ender görülen bir vahşet uyguladı. Yezitin kabrini açtırdı, kemiklerini yaktırdı, mezarının içini askerlerin pisliği ile doldurdu. [ii]
Timur 1400. Yılın sonbaharında Halep ve Humusu sonra da Şamıı işgal etti. Şamdaki yaptıklarına değinmeden önce, Şamın en muhteşem camilerinden Ümeyye Camisine Evliya Çelebinin kaleminden anlatalım. Ümeyye Camisi Nuh Tufanından sonra Sam bin Nuhun yaptırdığı binadır. 84 tarihinde Velid ibn Abdülmelik genişletip öylesine güzel tamir ettirdi ki, bu camide ibadet ederken, ya Rabbi, beni bu cennetten çıkarma diye dua ederdi. Gerçekten yine yeryüzünde benzeri yoktur. Tarihçiler bu cami için 400 sandık altın sarf olunmuştur derler.
Timur Şama gelince halkın çoğunluğunun Yezidî Mezhebinden olduklarını öğrenince alklına şeytani bir fikir geldi. Etrafa dellallar salıp, Hazret-i Yezid benim gizlice Rabbim deyip secde etti, bunu etrafa ünlendirdi. Ayrıca Şam Eyaleti, Halebde, Tarabulusda, Beyrut, Sayda, Kudüste dellallar bağırtarak, her kim Hazret-i Yezidi severse nezeratından ve zekat sadakasından malını getirip hâşâ gizlice Tanrı yoluna harcasın diye etrafa bu haber yayılınca en azametli lillah bütün Yezîdîler, Dürûzî, Teymani, Mervânîler taze canlandılar. Kendisine ne kadar padişah itaat ederse onların hediye olarak verdikleri kıymetli eşyaları avizeler edip mücevher çerağ ve kandiller ile tezyin eyleyip iki bin kese hazinesini orada koyup bir kerpici altın ve bir kerpici gümüş edip Yezîdin asitanesini irem bağına benzer bir bağ bina etmeye mühendisler getritip başladı.
Yezîdî görülen, öyle tanıtılan Timura karşı altın, gümüş yardımlar verilmeye başladı. Yezîdîler, bre meded! Timur Sultan bizim Hazreti Yezîdî severmiş. Şam içinde bir cennet dahi yaprmış ve bizim Hazrati Yezîdi orada secdegah edermiş diye bütün Yezîdîler aşıkar olup bir senede o kadar mal geldiki hesabını Cenab-ı Barî bilir.
Tuhfede yazıldığına göre, altı kerre yüz bin altın kerpiç ve altı kerre yüz bin gümüş kerpiç kesildi. Her kerpici onar vukıyye ki sekizi bir at yükü on altısı bir deve yükü olmak üzere kerpiç kesmiş. Büyük kubbesi ve mihrab ve minberi saf murassa ve mücevher ederim deyince Şam eyaletinde cevahir kalmayıp Yezidin binasına fertute-i zal-i zamanlar dahi malik olduğu cevahirini getirirlerdi. Böyle o kadar cevahir neviden dahi toplandı ki haddi yoktu. Badehu Timur Yezidin imareti mahalinde Ümeyye camisine gelip bütün Yezidî ayanını topladı ve Timur onlara şöyle dedi:
Ey Yezid âlimleri, sizlerden muradım odur ki beni evlendirin, zira ben bu Şamı tahtgâh edinirim. Bana öyle güzel bir kız bulun ki felekte benzeri olmasın dediğinde bir Yezid Şeyhi şöyle dedi:
-Padişahım! Eğer cariyeliğe kabul edeersen benim kızımı size vereyim dedi. Timur da, kabul deyip kırk gün kırk gece düğün oldu. O kadar hediyeler, mal toplandı ki gök meydanında çadır kuracak yer kalmadı. Tabi halen tüm Yezidîler, Timurun Yezidî mezhebinden yani kendilerinden olduğunu sanıyorlardı. Timurun bu şeytani tuzağına, hilesine kanan Yezidîler, sonunda acı gerçeği feci bir şekilde öğrendiler.
Yine kırk birinci gün bütün âlimler Ümeyye Camisi içinde toplanıp kırk sekiz bin âdem (insan) toplandı derler.
Timur, Ümeyye camisine toplanan Yezidi ileri gelenlerinin huzurunda, nikâhladığı Yezidî kızının ud yerlerini açarak cinsi münasebette bulunmak ister. Buna Yezidî uleması razı olmaz, şöyle derler:
-Yezidî Şeyhimzin ırzına halel gelip, bu kadar halk içinde o güzel kızın avret yerini niye açarsınız.
TiMUR NiKÂHLADIĞI YEZiDÎ KIZI iLE CAMiDE CiNSi MÜNASEBETTE BULUNMAK iSTER.
Timur o anda gerçek tavrını, gerçek yüzünü ortaya çıkarıp, hemen nurlu Timur şöylece kükredi:
-Ya bire melunlar! Hz. Peygamberin evladı ayalini, siz Yezidiler, Kerbela çölünde imam Hüseyini şehid edip mübarek başlarını sopa üzerine dikip vilayet vilayet gezdirip zevl ihtiramın evladını susuzluktan helak edip nice bin Sahab-i kiramı ehl-i beytleri ile katledip imam Hüseyinin ehl-i beytini soyarak avret yerlerini açarak deve üzerine bindirip âleme teşhir edrek Cenab-ı izzet develerinin karnını yarıp avret yerlerini örterken yine develerden o ehl-i beytleri indirip yaya yürütüp çırıl çıplak bu kadar Yezid askeri içinde gezdirip malamat ettiniz. Hazret-i Risalet-penahın ve bütün imamların ırzlarına halel gelmez miydi ki şimdi bir sizcileyin Yezidî melunun bir kızını nikâh ile alıp şurada bir köşede gizlice çiftleşeyim demem ile Yezidî şehinizin ırzına halel gelir dersiniz. Bire melunlar, sizin ırzınız nedir?
TiMUR, CAMiDEKi TÜM YEZiDiLERi YAKTI
Sizi katledeyim mi? Deyip Ümeyye Camisinden dışarı çıkıp dört bir tarafındaki kapılarını kapatıp Tatar askerlerine emredip Ümeyye Camisinin dört bir tarafında dağlar gibi odunları yığıp taraf taraf ateş edip bütün Yezidîler Nemrud ateşi içinde kaldılar.
Oradan Yezidin kabrine gidip kabrini açtırdı. Yezidin naaşını taptaze buldu, Yezidin cesedini yaktı. Oraya toplanan bazı Yezidîler, sahabe-i kiramdandır, sultanım affeyle diyenleri dahi ateşe attı, yakıp küllerini havaya savurdu. Ordusunun bütün askerlerine emrederek def-i hacet etmelerini (çişlerini yapmalarını) istedi. Hala o Yezidin kabrinin olduğu mahal Koyunkapusunun iç yüzünde gelen ve gidenlerin geçtiklerinde inatçı Yezidin mezarıdır diye def-i hacet ederler. (Ev. Çe. sf 506)
Hala bazı Yezidîler o mahalden geçerken ya hürmetle öper yahut taşlanmış mezar taşının yahut üzerindeki pislikleri temizlerler, yani kendilerince Yezidin azabını hafifletirler.
Timur Şah, kısaca Şamda köşe bucak Yezidî aradı, onları kıra kıra, mallarına el koya koya okadar fazla mal birikti ki hesabını Allah bilir.
TiMUR ÜMEYYE CAMiSiNi TAMiR ETTiRDi
Timurun yanında bulunan ulemadan bazıları padişahım bu melun Yezidîlerin sebebiyle Ümeyye Camisi içinde bulunan Hazreti Yahya bile yandı, aman padişahım şu ateşi söndürelim deyince Timur pişmanlık duydu. Yanan Yezidîlerin cesetlerini camiden temizlediler, nice bin şişe gül suları döküp, tütsüler yaparak camiyi temizlediler. Nice servet harcayarak, camiyi eskisinden çok daha iyi restore ettiler, Hz Yahyanın kabrini de yeraltına on yedi taşbasamakla inilen mezar türbesini yeniden yaptılar. (Ev. Çe. Sf 507)
Timur Şah, bu kadar bin katar develer yükü ile mücevher gümüş ve halis altınla Hinde gitti, orada vefat etti. (1405)
--spoiler--
yazar notu: aslan timur az bile yapmış yezidin soyuna!
