selçuklu dönemi(13.yy) anadolu sahasında yazılan ilk gezi kitabıdır. türkçe şiir yazan, bilinen en eski şair olan; ahmed fakih' in eseridir. eserde; hac yolculuğu sırasında gezdiği kutsal şehirleri ele almıştır.(kudüs, mekke, medine, şam) anadolu sahası dışındaki yerlerin ele alınması nedeniyle oldukça önemlidir.yazar hakkında ilk araştırmayı; fuad köprülü yapmıştır. ahmed fakih hayatı hakkındaki bilgiler menhıbelerden elde edilmiştir. bu eser ilk kez hasibe mazıoğlu tarafından bildiri ile tanıtılmıştır. eser mesnevi biçiminde, bazı bölümleri hece ölçüsüyle yazılan eserdir.
kitabu evsafı mesacidi'ş-şerife
resul miraca hem andan gidipdür
o taş üzre ayagı yir idipdür
gir ol sahranun altında namaz kıl
resulün başı yiri andadur bil
resule 'izzet idüp kalkmış ol taş
ana sen ümmetisen çekmegil baş
bile gitmek diledi nebiyile
bucagı sahranun kalkmışdı bile
o taş kapuda dahı üç kapular
o kapular inen yüksekdür iy yar
ikişer kat durur o dört kapular
cihanda yok bu resme hiç yapular
çü bir zencirde var beş yüz kandil
musennıflardan düz etmiş anı gey bil
o kubbede yanar her gice kandil
ki üç yüz ellidür saydum anı bil
çü kapudan yana bir yirde gey bil
terazu vardur anda key nazar kıl
kızıl mermerden altıdur direği
görenün döyecek yokdur yüregi
o kubbede ki vardur iki kürsi
iken karşu durur mihraba birisi
el emeği göz nuru, günümüz harflerine çevirmede bazı yerlerde hata olmuş olabilir. *
