futboldan anlamayan avama ekonomi ile ilgili kavramları anlatmak daha da zor.
finans kapital diye kavram var bebeyim. sizin boss pek iyi biliyor bu işi. bu belli. belli ama 2008 bankacılık krizinin sebebi de abd de 1980 lerde başlamış finans kapital furyası. 30 senede hepsi battı.
tabi şu da var; adamın parasını tüm dünya kullanıyor borsada tüm dünya onun şirketlerini ve türev hesaplarını satın alıyor vs. vs.
galatarayda ise bunlar yok. 5 senede batması doğal.
finans kapital şöyle çalışıyor basitçe, senin fiziksel mali değeri olan satışların var. mesela ford diyelim. araba satıyor garantisi bitince servis satıyor vs. bir de ford finasn var. bu ne yapıyor, para satıyor. sen arabanı ford finans kredis ile alıyorsun. ford o krediyi yanına 10.000 adet kredi daha ekleyip finasn bankasına satıyor. ne karşılığıdna nakit para elbette. çünkü sen 5 yılda x kredi + %x ödeyeceksin. ama o finans bankasından direk olarak %x-y miktarı hemen alıyor. o finans bankası da onu mortgage larla birlikte başka bir türev yaratıp tutup ahmete mehmete satıyor.
2010 yılı ford motor company karının %80 i finans şirketinden geliyor. ama bunu yaratmak için çok özel bir şey yapman. o da arada sırada 3 aylık döneme yaklaştıkça borsadan kendi hisselerini toplamak. böylece borsa fiyatını yükseltmek, quarter hedeflerini yakalamak ve geçmek. sonra yine elden çıkarabilir ya da tutabilirsin. ama 3 ayda bir hisselerini geri toplamak zorundasın. bu işler için.
gs ne yapıyor. var olan fiziksel satışları belli. forma bok püsür futbolcu satışı stat gelirleri reklam gelirleri yayın hakkı clden gelen para vs.
stat gelirlerinin içinde varolduğunu iddia ederek kurduğun şirketin hisselerini satıyorsun ve sonra da stat gelirleri yokmuş orada ya diyorsun. bu finansal operasyonların devamı için o şirket eninde sonunda o hisseleri toplayıp hisse başı değerini yüksek göstermek zorunda.
mesela gm (general motors) 2008 de batacak iken 36 milyar dolara ihtiyacımız var demişti. abd kurtardı. 2007 yılı karlarının tamamı %100 ü gm finance ten geliyordu. anlayacağınız hiç bir şey yapmamıştı. oysa 1980 den beri faizlerle birlikte hisse geri alışına harcadığı para 28 milyar dolardı. o parayı yatırıma yöneltse zaten batmazdı anlayacağınız.
gsnin başına da gelecek olan bu. çok fazla finansal hareket bu sonu eninde sonunda getiriyor.
