talat aydemir

entry52 galeri
    33.
  1. 1950 li yılların ortalarından itibaren, en küçük birlikten karargaha uzanan cunta oluşumlarında yer almış kurmay albay. 1960 müdahalesi olduğu an kore de türk birliğinde görevli. müdahale sonrası ülkeye döner. milli birlik komitesinde (mbk) yer alamaz. kendisine haksızlık yapıldığı düşüncesindedir.

    kabına sığmaz, atak bir subaydır. belki kontrol altına almak, sisteme dahil etme kaygısıyla, aslında general seviyesinde bir görev olan harp okulu komutanlığına atanır.

    mbk içinde yaşanan ve 13 kasım tasfiyesiyle 14 üyesinin yurt dışına, güya görevle sürgün edilişinin ardından silahlı kuvvetler birliği (skb) nam altında gizli ama aşikar yeni bir cunta (askeri örgütlenme) kurulur.

    talat aydemir ve arkadaşları bu yeni örgütlenmede etkindir. 27 mayıs müdahalesini takip eden ilk genel genel seçim sonuçlarının beklentileri karşılamaması üzerine skb müdahale kararı alır. müdahale meclis açılmadan yapılacaktır. sonunda pazarlıklar yapılır, mbk başkanı cemal gürselin cumhurbaşkanlığına getirilmesi ve 27 mayıs ilkelerinin muhafazasının karar altına alındığı çankaya zirvesi sonucu müdahaleden "şimdilik kaydıyla" vazgeçilir.

    chp lideri ismet inönün başbakanlığında kurulan koalisyon hükumeti iş başı yapar. sürgüne gönderilen subaylar yurda dönmüştür. skb toplantı üstüne toplantı yapmaktadır. birliğin başkanı hiyerarşi gereği genel kurmay başkanı olmasına rağmen, birlik içinde talat ve arkadaşları aktiftir.

    başta cumhurbaşkanı hükumet ve tabi senatör olmuş münfesif mbk üyeleri, talat aydemir ve arkadaşlarının etkinliğini kırmak için tayin kararnamesi hazırlanır. skb bünyesinde başta harp okulu kumandanı talat ve arkadaşları bu tertibi öğrenirler, süratle harp okulu alarma geçirilir. istanbul grubuyla temasa geçilir ve tayinler durdurulmaz ise harekete geçilecektir.

    koalsyon ortağı yeni türkiye partisi başkanı ekrem alicanın arabuluculuk gayretleri netice vermez. 22 şubat hareketi başlar. ankarada kritik mevkiler ele geçirilir. talatın kader ortağı, en yakın dostu süvari binbaşı fethi gürcan maiyetinde subay ve erlerle hükumet üyelerini toplantı halinde kuşatır. fethi bey aydemiri arar ve talimat vermesini ister. talat ilk hamledeki başarının sarhoşluğuyla bırak o beş para etmez adamları der.

    talat aydemir hayatının hatasını yapmıştır. kurmay olmasına rağmen ihtilalle oyun oynanamayacağı gerçeğini dikkate almamıştır. ismet inönü arabasıyla hava kuvvetleri karargahına doğru giderken, talat kaybetti der.

    güçler dengesi kurulmuştur. son dakika pazarlığı yapılır, ceza verilmeyeceği garantisi karşılığında müdahale sonlandırılır. talat teslim olur. kısa zamanda askerlik macerasına nokta koyarak sivil hayata dahil olur. harp okulu öğrencileri yeni ders yılının başlamasına kadar topluca izine çıkarılır.

    ve sona doğru; talat biraz muhteris bir insan. ideallerine sahip ama aceleci ve cür'etkar. yeniden temaslar başlar, 14 lerle görüşür. alparslan türkeşle yaptığı son gizli toplantıda mutabakata varamadan dağılırlar.

    etrafını saran sivil yalakalara güven duyar. bir müdahalenin bu kadar aleni tertip edildiği işitilmiş görülmüş şey değildir. büyük gazeteler geceden manşetleri iki yüzlü hazırlamıştı. talat galip gelirse başka, esir düşerse başka.

    talat muvazzaf komutan ve arkadaşı subaylara çok güveniyordu. ama tarihin garip cilvesine bakın ki; bir vakitler amerikaya ataşe militer tayini çıkan irfan tanseli, bir emirle ankaraya geri çağırılmasına ön ayak olan talat aydemir; "harbiyeli aldanmaz" parolasıyla başlattığı 21 mayıs kalkışmasını, dost bildiği irfan tanselin komuta ettiği hava kuvvetleri jetlerinin müdahalesi akamete uğratmıştı.

    talat aydemir ve arkadaşları ve bütün bir harp okulu devre talebeleri yargılanır. talat aydemir ve süvari binbaşı fethi gürcan idam edilir. yüzlerce subay ve öğrenci, müebbet hapse varıncaya muhtelif hapis cezalarına çarptırılır.

    talat aydemir idam hücresinde son günlerini babeuf (baböf-ihtilalci) ün devrim yazılarını okuyarak geçirir. müdahale yılı harp okulu mezun vermez. daha sonraki yıllarda bu öğrencilere üniversite kapıları açılır. bir çoğu 1965 sonrası hız kazanan devrimci hareketlere, bir kısmı yeni cunta denemelerine iştirak edecektir.
    0 ...
bu entry yorumlara kapalı.
© 2025 uludağ sözlük