"Edebiyat ve Devrim"in yazılışı Sovyetler Birliği'nde içsavaşın hemen sonrasına rastlar. Devrimle birlikte yanıt bekleyen bir çok soru vardı. Sovyetler Birliği'nin Lenin'den sonra en büyük devrimcisi ve düşünürü olan Leon Troçki, o dönemin en önemli sanat ve edebiyat sorularına işte bu kitapta yanıt veriyor:
-Sanat yalnız sınıflı bir toplumun ürünü müdür?
-Devrim süreci içinde edebiyatın yeri nedir?
-Sınıfsız toplumda sanatın yeri neresidir?
-Yeni bir kültür nasıl yaratılır?
"insanlar yalnız politika ile yaşamazlar" diyor Troçki; "sanatın ve edebiyatın da insanların güncel yaşamına girmesi gerekir."
Trocki , proleter ve burjuva devrimlerinin farkindan, burjuvazinin iktidara gelmeden once kulturunu ve uygarligini gelistirdiginden, proletaryanin ise, geri birakilmis ve ezilen bir sinif olarak, tum enerjisini, en iyi kafalarini kulture degil, politik mucadeleye ayirmak zorunda oldugundan; iktidara geldikten sonra da uzun yillar burjuva uygarliginin kulturunu once ozumlemek zorunda oldugundan; onu ozumlemeden asmanin mumkun olamayacagindan; ama bu arada zaten; proletarya iktidara geldikten sonda kendisini yok etmek zorunda oldugundan, ilerde olusacak sosyalist bir toplumun kulturunun ise, proleter degil, sosyalist, yani bir sinifsiz toplumun kulturu olabileceginden soz eder ve bu kavrami Lenin gibi reddeder.
Tarih tabii Lenin ve Trocki'yi dogruladi. Gelismenin zorunlu asamalarinin uzerinden atlanamaz. Onlar iradenin bir vurusuyla yok edilemez. Iste Cin de sozumona bir zamanlar "Proleter Kultur Devrimi" yapmaya kalkmis ve yikmaya kalktigi burjuva kulturunden geriye dusmustu.
Bu tartismalar baglaminda, burjuva uygarligindan yuksek bir uygarligin kulturu anlaminda "Proleter Kultur" olmaz ve olanaksizdir da.
