anadolu'dakiler tarih boyunca esaret tatmadıklarından ırk bilincini yitirmiş ya da yitirmek üzere olan ve islam adı altında giderek daha da araplaşan türkler'dir.
orta asya türkleri ise tek bir boydan ya da ülkeden mürekkep olmadıklarından çeşitlilik gösterirler. başlı başına başlık açmak gerekir.
kazaklar: ruslar'la en içli dışlı orta asya türkleri bunlardır. sovyet sosyalist cumhuriyetler birliği'nin dağılmasının ardından sallanmış ancak silkinip kendine gelmeye çalışmaktadır. kırgızlar: türkler'in belki de en çetin, en sert ve bir o kadar da mert boyudur. en yakın akrabaları kazaklar'a ve diğer türk boy ve topluluklarına oranla daha köklerine bağlıdırlar. türkmenler*: farslar'la fazla içli dışlı olmaları nedeniyle etkileşim çok ağırdır. islamcılık illeti burada da yoğun biçimde yaşanır. özbekler: diğer ırklarla belki de en az karışmış türk bunlardır. türkmenler'den fars ve islam etkilerini barışla aldıklarından bu iki unsurun en ağır duyulduğu boydur. uygurlar: çin halk cumhuriyeti'nin işgâli nedeniyle ve kendilerini çinlilerden ayırmak için islam inancına o kadar sıkı sarılmaktadırlar ki müslüman çinliler'den çok da farkları kalmamıştır. tuvalar: moğollar'la iç içeliğin ve müslüman olmamaları nedeniyle köklerinden kopmamışlardır. ancak lehçe farkı nedeniyle pek de yakın sayılmayız. sahalar: lehçe farkının en ağır olduğu türk boyudur. ruslar bu uzak sömürgelerine pek uğramadıklarından ve hâlâ tanrıcı olduklarından özenilesi bir boydur. diğer türk boyları'na uzak kalmaları ve doğa koşulları nedeniyle izole bir yaşamları vardır.
not: avrupa'da kalan türkler'i coğrafya nedeniyle yazmadım.
