sicilli osmani adlı eseriyle tanınan osmanlı tarih ve biyografi uzmanı
istanbulda 1845 de doğar.bir ara babı ali de tercüme odasında çalışsa da daha sonra ceride-i havadis in yazı kadrosuna dahil oldu. 1876 yılından itibaren fasiküller halinde nuhbet-ül vekayi adlı bir biyografik eserin yayımına başladı.
o devlet görevleri dışında hemen hemen bütün mesaisini osmanlı döneminin ünlü şahsiyetlerinin biyügrafileriin ortaya çıkarılmasına harcamıştır.onun başlıca kaynakları arşiv vesikaları-mezar kitabeleri ve matbu,yazma eserler oluşturur.
en önemli eseri tezkike-i meşahir-i osmani olarak anılan sicill i osmani dir. ilk üç cildi istanbulda 1890-1893 yılları arasında yayınlanan dördüncü cildi ise tarihsiz olarak fransa da yayınlandı ve üç bin sayfayı bulmaktadır.
1.cilti gültekin oransoy tarafından 1969 da , osmanlı devletinde kim kimdir ? , balığı altında basıldı.tamamının sadeleştirilmiş şekli 1996 da tarih vakfı ve sebil yayınevleri tarafından basıldı.ayrıca bu eserin 1965-1978 yılları arasında istanbul üniversitesi tarih bölümü tarafından öğrencilere bitirme tezi olarak harf harf indeksi hazırlanmıştır.
sicilli osmani de kısmen osmanlı öncesi türk-islam ve islam büyüklerine yer verilse de , osmanlı ricali asıl konusu olmuştur. kuruluş döenmindne 1899 yılı sonuna kadar yaşamış çeşitli meslek erbabının biyografilerini içerir. arşiv belgeleri ve hususi ve resmi vakayinameler başta olmak üzere diğer ana kaynaklara mezar kitabelerine dayanması esere orjinal bir hal kazandırırken hayatları hakkında pek az bilgi sahip olunan 2. ve 3. derecedeki şahıslardan da söz etmesi sicilli osmani nin önemini arttıran bir başka sebeptir.
basıldıktan sonra mehmet süreyya bu eserinde tespit ettiği yanlışlıkları eserinin tekrar basılamamsından dolayı tashihi gerçekleşmemiş, bunun yerine 4.cildin sonuna hata sevap cetveli koyma gerekliliğini hissetmiştir.
eserde önce osmanlı hanedanına ait kadın ve erkek bütün fertlerden bahsedilir,ardından alfabetik ve ölüm tarihlerine göre yükske rütbeli devlet görevlileri ve de tarihçi,şeyhler vs. gibi şahsiyetlere ait 20.000 civarında biyografi sığdırılmıştır
eserin son kısmında süreyya, kırım hanlarını mısır ve budin valilerini, sıralamayı unutmamıştır.ayrıca basımı sırasında gayrimüslim kişilere de zikrediyor. önce adını sonra bilinen lakabını kayıt ederekd aha sonra eserlerini ve mezarının yerini de nakleder.
sicilli osmani mehmet süreyya nın ömür boyu topladığı sadece bir kısmını içermektedir. çalışmasını daha mükemmel hale getirmek için bazı yanlışlarını düzeltmek istediği bilinmektedir. bu amaçla tezkire-i sicilli osmani ve zeyl`z zeyl adı altında ilaveelr yaptığı ancak neşretmek mümkün olmadığı da bilinir.
süreyya nın ilk eseri nuhbet ül vekayi 1831-1875 yılları arasındaki devlet görevlilerin tayin azil ve ölüm tarihlerini veren 2 ciltlik çalışmasıdır. 1.cilti yayınlanabilmiştir sadece. bu eserde ceride-i havadis ve takvimi vakayi gazeteleri bolca kullanılmıştır.osmanlı müesseselerindeki dğeişikler de belirtilmiştir ayrıca.
bu eserlerinden başka tarih-i mehmet süreyya adı altında bir tarihi , bir islam tarihi, burhan üş şeref adında bir sözlüğü ayrıca 4 tane de romanı olduğu bilinmektedir ancak günümüze ulaşmamıştır.1916 da ki meşhur cihangir yangınında bütün notlarının yandığı söylenir.bu ünlü biyografi yazarının ölüm tarihi 1909 dur.
