dilci ve edebiyat tarihçisi. Halk arasında Kilisli Muallim adıyla bilinir. Ortaöğrenimini istanbul Darülmualliminde tamamladı (1898). Çeşitli okullarda Türkçe ve Arapça öğretmenliği yaptı. ilâhiyat ve Edebiyat fakülteleri Arap edebiyatı öğretmenliğine getirildi. Öğretmenliği sırasında hukuk öğrenimine de devam etti. Bilge, Türk dili ve edebiyatı tarihinin ana kaynakları sayılan yapıtlar üzerindeki çalışmalarıyla tanınır. istanbul kütüphanelerindeki Arapça, Farsça, Türkçe, birçok yazmayı incelemiş, yüzü aşkın kaynağı tarayarak binlerce Türkçe sözcüğü fişlemiş, Tanıklarıyla Tarama Sözlüğüne katkıda bulunmuştur. Kitab-ı Dede Korkut, Divan-ı Lügatit-Türk gibi yapıtların ilk yayımlarını gerçekleştirmiştir. Başlıca yapıtları: Kitab-ı Dede Korkut (1914), Divan-ı Lugatit-Türk (3 cilt, 1917), Ferhenkname-i Sadi (çeviri, 1924), Bezm ü Rezm (Esterâbâdinin Kadı Burhanettin Divanı, Farsça metin, 1928), El-Kavanin (1928), Elvafi Bilvefiyat (H. Ritter ile), Maniler (1928), Evliya Çelebi Seyahatnamesi (7. ve 8. ciltler, 1928), Divan-ı Türki (Sultan Veledin Türkçe şiirleri, Velet izbudak ile, 1935), El-idrak Haşiyesi (Abu Hayyandan, Velet izbudak ile, 1935), El-idrak Haşiyesi (Abu Hayyandan, Velet izbudak ile 1936), Keşfüz-Zünun (Kâtip Çelebinin, Arapça metin, 2 cilt, Şerafettin Yaltkaya ile, 1941-1945), Esma-i Müellifin (ismail Paşanın Keşfüz-Zünun zeyli, ibnülemin ile, 1952).
