birçok nedeni olmakla birlikte başlıca bir iki sebebini sıralamak istediğim nedenlerdir.
bunlardan ilk etapta yapılanı özelleştirmelerdir. devlet eliyle yapılan, dev şirketlerin kısmi özelleştirmeleri sayesinde hem devletin eline yüklü miktarda nakit para geçmiş, hem de özelleştirilen bu şirketler her ne kadar kazık fiyatlarla da olsa nispeten daha kaliteli bir hizmet sağlamış ve kurumsal görüntü çizmeyi başarmışlardır.
bu işlem sonucunda sağlanan nakit akışı ile de türkiye dünya'ya örnek olacak biçimde kamu maliyesini disipline sokmuş ve bu durum sonucunda makro bazda borçlarını gözle görülür biçimde azaltmayı başarmıştır.
tabi bunlar işin devlet tarafında gerçekleşen ve vatandaşı doğrudan etkilemeyen hamlelerdir fakat avrupa'nın içinde bulunduğu durumu göz önüne getirdiğimizde son derece kritik hamleler olduğu su götürmez bir gerçek.
ikinci olarak sunabileceğim neden de bddk tarafından bankacılık sektörünün hizaya sokulmasıdır. bildiğiniz gibi bankalar daha 10 -15 sene öncesine kadar bireyler tarafından hortumlanabilen, bir gecede haksız faiz oranları belirleyebilen organizmalardı fakat daha sonra yapılan kredi faiz oranlarındaki düzenlemeler, yürütülen dev bütçeli reklam kampanyaları ile birlikte aşamalı olarak sürümden kazanma yoluna gidildi. yani, işin özü vatandaş ev almak istedi, bunun için işe girdi, uygun faiz oranlarıyla kredi çekti, 10 senesini bu eve bağladı ve bu kamçı yiğit motivasyonuyla sike sike işine devam etti. bu sebep, işsizliği azaltma konusunda gelişmiş ülkeleri geride bırakmamız konusunda oldukça yardımcı oldu. tabi, bunda birazdan bahsedeceğim karakteristik özelliklerin katkısı da yok değil. sonuç olarak vatandaş, büyük resme bakıldığında ekonomiye katılmış oldu. geçen sene ali babacan tarafından açıklanan vatandaşın bankalara olan 450 mlr TL'lik borcu bu durumu kanıtlar nitelikte. kimilerine göre, bu balon bir büyüme olabilir, ki bakıldığında ortada böyle bir para yok ve bu sadece taahhüt fakat yine de bunun ülkelerin karakteristik özellikleriyle alakalı olduğunu düşünüyorum. neden diye soracak olursanız da? bahsedeceğimi belirttiğim, milletimiz, karakteristik özelliği itibariyle borcuna sadıktır, ödemeyen ayıplanır; çalışkandır, işi olmayana kız vermezler gibi.
bir diğer değinmek istediğim mesele de zengin-devlet ilişkisi, kırmızı, mavi, siyah, beyaz rengi her ne olursa olsun, eğer bir ülkede 10 seneyi aşkın ve tek partili-adamlı bir siyasi istikrar durumu mevcutsa, bu durum istihdam yaratma açısından zengine, işverene, yabancı yatırımcıya güven sağlar ve bunun neticesinde de bu insanlar yaptıkları yatırım neticesinde oluşturdukları iş sahaları ile daha önce de değindimiz hamlelere zemin hazırlamaktan başka hiçbir şey yapmaz.
üstünkörü bahsettiğimiz sebepler, elbette bir ülkenin ekonomisindeki başarının sırrı olarak direkt söylenemez. bu durumun oluşması için daha onlarca sebep sıralayabilmek mümkün. fakat başrolde bu iki sebebi göstermek de abes bi hareket olmaz. netice olarak, türkiye bir dahilik yapmadı, şapkanın altından tavşan çıkarmadı. daha önce denenmiş ve sonuç alınmış hamleleri bir bir plana koyarak uyguladı. başarısız oldu dememiz kör bir muhalefet anlayışı sergilediğimizin resmidir.
