michel eyquem de montaigne (28 şubat 1533 - 13 ekim 1592) fransız rönesansının en etkili yazarlarından biri olmuştur. kendisi, deneme türünü edebiyata kazandırmıştır. kendisi otobiyografisini, entellektüel birikimini önemli anektodlarla bütünleştirerek oluşturduğu denemeler; (essais) eseriyle üne kavuşmuştur. montaigne, kendisinden sonra gelen william shakespeareden ralpdh waldo emersona, friedrich nietzscheden jean jacques rousseauya dünyaca ünlü pek çok yazarın eserleri üzerinde derin etkiler bırakmıştır. montaigne; kalıpların, önyargıların ve şekilciliğin karşısında yer almış, bilgi ve bilgeliği ustaca sorgulamış bir düşünürdür.
montaigne'e göre fayda sağlamayan bir bilgi çok da bilinmeye değer değildir. burada bilgi ve bilgeliğin ayrımını ortaya koyar. ona göre, okullarda ezberletilen antik felsefe ve tarih, bir karı koca arasındaki kavganın nasıl çözümlenebileceği üzerine düşünmek kadar önem taşımayabilir. bilgi, bir ezber süreci olsa da, bilgelik bilgi yoluyla daha iyi daha mutlu bir insan olma sürecidir. burada önemli olan, antik yunan tarihini baştan sona bilmenin sizi daha iyi bir insan yapıp yapmadığıdır. eğer bu bilgileri sadece şeklen, bir gösteriş ve statü simgesi olarak, ezberliyorsanız bu bilgileri hiç bilmeyen bir kişiden bilgelik olarak hiçbir farkınız yok demektir. bilakis, daha da fena durumda olduğunuzu gösterir çünkü böyle bir davranışına altında yatan sebep ancak kişinin -önüne geçemediği- basitliğidir.
buna dayanarak montaigne'nin altını çizdiği konu bilginin değersizliğinden çok bilgi aktarımındaki şekilciğin getirdiği tek düzeliktir. bu nedenle, hiç kitap okumamış bir çiftçinin dahi bir üniversite rektöründen daha bilge ve mutlu olabileceğini önermiştir. felsefe ve bilimdeki ağır ve anlaşılmaz terminolojinin, bu dallardaki insanlar tarafından söylediklerini şişirmek ve bilgisizliklerini kapatmak amacıyla kullanıldığını söylemiştir. ayrıca karşılarındakilerin de kendi aptallıklarını kapatmak ve kendilerini zeki göstermek için bu tür anlatımlara itibar ettiğini iddia etmiştir ki günümüzde halen bu çerçevede ele alınabilecek örnekler mevcuttur.
(bkz: laf ebesi)
