anadolu da özellikle de balkanlarda yaşayan hristiyan halk, osmanlı fatihlerini kurtarıcı ve koruyucu olarak karşılamışlardı.
osmanlı yöneticilerinin sağladığı din ve vicdan hürriyeti, can ve mal güvenliği buradaki hristiyan halkı kısa zamanda yeni yöneticilerine alıştırmıştır.
bizans imparatorlarının, bizans a ait toprakları ele geçirmek isteyen frankların ve venediklilerin zalimce uygulamalarından bıkan halk için osmanlı devleti kurtarıcı olarak görülmekteydi.
çünkü bizans yönetimi halkı devamlı soyuyor, vergileri toplayan tahsildarlar halka eziyet ediyordu. türkler ise hristiyan tebaaya çok hoşgörülü davranırdı, vergi adaleti sağladı.
yerli halkın inançlarına, dillerine, gelenek ve göreneklerine, karışmayarak onları, kültürlerini yaşamlarında serbest bıraktı.
hatta sert mizaçla tanınmış olan yıldırım beyazıt bile hristiyanlara karşı alçak gönüllülük göstermiş, geniş özgürlükler tanımış ve onları huzurunda kabul etmekle kalplerini kazanmıştı.
ıı murat, ülkede tam bir adaletin hüküm sürmesi için elinden gelen her şeyi yapmış, daha önceki bizans imparatorlarının döneminde meydana gelen yolsuzlukların izlerini silebilmek için kanunlar çıkarmıştı.
hem müslümanlar hem hristiyanlar için tamamen tarafsız bir adalet sağlanmıştı. osmanlı döneminde halktan alınan vergiler, bizans imparatorlarının, frankların koyduğu vergilere kıyasla pek hafif kalıyordu.
osmanlı idaresindeki memleketler, avrupa hristiyanlığı nın,pek çok memleketinden daha iyi idare ediliyor, daha fazla huzur ve refah bulunuyordu.
çoğunlukla toprak işleriyle uğraşan hristiyan halk, o devirde avrupanın diğer hristiyan hükümdarlarının tebaalarına oranla daha geniş bir özgürlüğe sahipti ve çalışmalarının karşılığını fazlasıyla alabiliyordu.
bizans imparatorluğu yönetiminde rum tüccarları yabancı limanlardan kovulmuşlarken osmanlı yönetimine girdikten sonra gemilerine türk bayrağı çekip ticari sefere çıktıklarında daha önce görmedikleri saygıyı ve ilgiyi osmanlı tebaası olarak avrupa devletlerinden görürlerdi. t. w arnold işar islam tarihi.
