M.Ö. 447'de yapımına başlanan, 438'de bitirilen, athena'ya adanmış tapınaktır. hellen mimarlığı ve heykeltraşlığının en iyi ve kanonik örneğidir. daha önce aynı yerde bulunan eski athena tapınağının üzerine inşa edilmiştir.
69.5 metreye 30.9 metre ölçülerindeki tapınak dor düzeninde inşa edilmiştir. 10.4 metre yüksekliğindeki 8X17 adet (46 adet) sütun ile çevrelenmiştir.
dor düzeninde olmasına rağmen ionik mimari özellikleri de gösterir; tapınağın naos'unu çeviren 160 metre uzunluğundaki ionik friz'in yaklaşık 130 metresi korunmuştur. olasılıkla heykeltraş pheidias'ın gözetimi altında yapılan friz panathenik bir korteji betimlemektedir.
tapınağın doğu alınlığında athena'nın doğumu, batı alınlığında ise athena ve poseidon arasında atina kentinin baş tanrısı olmak için yapılan yarışma tasvir edilmiştir.
tapınağın içinde bulunan athena parthenos heykeli de pheidias tarafından yapılmıştır. fildişi ve altından yapılmış olan bu heykel kayıp olmakla beraber çeşitli kaynaklardan bilinmektedir.
belli bir dönem delos ligi'nin hazinesini de barındırmış olan tapınak geç dönemde önce kilise ve daha sonra da camiye çevrilmiştir. 1687'de venedik donanmasının bombardımanı sırasında içinde bulunan cephaneliğin havaya uçmasıyla büyük zarar görmüştür.
yapıya ve akropolise ait birçok kabartma, mimari eleman vb eser şu an londra'dakibritish museum'da sergilenmektedir.
(bkz: elgin mermerleri)
