namık kemalin en sevdiği piyesi.
gülnihal ve vatan yahut silistre deki gibi genel olay tarihi ve özel olayların kurmacasıdır.
namık kemal tarihi bir olayı almış,vatan şiirindeki mısraların gücünü celal e yüklemiş ve onu kahraman olarak almıştır.
->cengiz'in ordusuna karşı durmak mümkün müdür? ialam adına, hak adına önlerinde tek duran kuvvet celal dir.
namık kemal tarihi bir olayı kendi hayal gücü ile işler.
namık kemal piyesin oynanamayacağını biliyor ve keşke roman üslubuyla yazsaydım diyor.
celal e kahramanlık ve vatanla ilgili yüce duyguları yükler.
celal ilk başta yenilen babasına bağırır:
-tahtın gitti,karın öldü sen neden yaşıyorsun diye öyle bir bağırır ki babası kalp krizi geçirip ölür.
babası ölünce taht ona kalır.moğollar onları sıkıştırır.eğer nehri geçebilirlerse kurtulacaklardır.karısı ve oğlu ona der ki:
-sen git,vatan için kurtul!
celal karısını ve oğlunu ölüme bırakır ama ömrü boyunca vicdan azabı duyar, karısının hayali ile konuşur.
celal devlet içinde birliği sağlayamaz.*zaman zaman kendisini toplayıp büyük işler yapar.ortadoğu ve kafkaslarda devlet kurar.
fakat izni olmadan bir adamı ahlat'ı yağmalar.bu olay üzerine bütün islam hükümdarları celal e kuşku ile bakarlar.
-moğollar tüm medeniyeti yok eder.
-celal çok mücadele eder,eski karısına çok benzeyen birisiyle evlenir; lakin onu mutlu edemez.
son olarak celal i aklını yitirmiş biri olarak kafkasya da dolaşırken buluruz.
bir vasiyet yazar;
1-islam aleminde birlik sağlanmalıdır.
2-moğollar islamiyete geçirilmelidir.
vasiyet;
kalem olarak mutlu edemediği karısının serçe parmağını
mürekkep olarak celal in kanını
kağıt olarak ise celal in gömleği
ile yazılır..
