siyasi akımların ayrımına kök teşkil eden sorudur. ideal toplum nasıl olmalı, mutlak özgürlük gibi konularda insanın varoluşsal özellikleri masaya yatırılır. muhafazakar toplumların baskıcı ve bütüncül olmasının nedeni insanın kötü yaradılışta olduğu fikrinden ileri gelir. yani töre gibi gelenek gibi yazılı olmayan kanunlarla sarmalanmayan bireyler suça meyilli ve topluma zararlıdırlar muhafazakar fikriyyata göre.
kötünün varlığını sorgulayarak bahisi artırabiliriz. mesela bir hırsızı veya katili sorgulayacak olursak yaptığı işe kendince mantıklı ve onurlu bir açıklama getirebilir. örneğin baklava çalan bir çocuk sadece kendisini değil toplumu da 'iyi' oluşuna ikna edebilir. bir kanunsuz ben suç işledim diyerek yaptığının kötü olduğunu bile söyleyebilir. fakat ikinci önermede araya toplumsal kanaat girmiştir. bebekliğinden beridir öznemiz olan toplum dışı 'öteki'
içseli olmayan kuralları özümsemiştir. her bireyin 'kötü' tanımı vardır. toplumların da keza.
genel iyiye bakacak olursak çocuğuna terbiye veren ebeveynleri örnek verebiliriz. özellikle de bizim toplumumuzda en büyük erdemlerden, 'iyi'lerden olan vatana millete hayırlı evlat yetiştirmek bütüncül fiilini biraz irdelersek eğitilen her bireyin ne kadar kendine yabancı olduğu sonucuna varabiliriz. sahip olduğu ilk ve yegane şey olan içgüdüleri ile dünyaya gelen bebek, her ağlayışı ve mama isteyişi ile muhtaç ve açgözlü durumuna düşer. temelde anne ve baba gelecek zaman kipinde gizli çıkarları ile büyütüp besler, ihtiyacını karşılar bebeğin. çocuk ise bu sürecin sonunda dış dünya etkileşimi babadan, iç dünyasını ise anneden oluşturur. yani belli ölçülerde her çocuk ebeveyninin hayatını yaşar. kendisinin doğruları ve yargılarından önce ebeveynlerinin kanaatleri ile yetişir. kendisi yetersiz ve yanlıştır.
iyi miyiz kötü müyüz net bir cevabı yok. fakat iyi kötü arasında titreyen bir yolda ilerlediğimiz kesin.
