osmanlı padişahları nın - birçoğu için geçerli değildir, 16. asırdan sonra sistem yürümüştür - savaş dışında da başarılı olduğu doğrudur. kalkındırdıkları merkezlerin, kültürel işlevsellik kazandırdıkları bölgelerin haddi hesabı yoktur.
öyle ki orta çağ avrupası nın dirilme belirtileri fatih sultan mehmed han dönemine denk gelir. viran vaziyette olan istanbul, han ın fethi ile her anlamda gelişmiş, avrupa da tüccar sınıfı oluşmuş ve avrupa halkı ekonomik olarak canlanma yaşamıştır.
yine fatih döneminden beri teşkilatlanmasını tamamlayan harem ( fiziki imkan kastedilmemiştir ), yıldırım bayezid den itibaren devşirdiği ' iç oğlan ' larla yükselişe geçmiştir. devlet yönetimine ciddi kaynak olmuştur. eşcinsel eğilimlerin önüne geçmek için erkek iç oğlanlar dahi peçe takmışlar, ustalar ve kalfalar tarafından devamlı gözetimde olmuşlardır. tarih boyunca, bir elin parmağı adedinde insan bile bu mekana giremezken, haremde cinselliğin boyutunu bu kadar kolay ifşa etmek saçmalıktan ibarettir. batı yazarlarının oryantalist bakış açılarının, türk toplumunda yansımalarıdır.
