Şu an için çok yüksek olması şeklinde düzeltilmelidir. Fiyatların çok yüksek olmasının bir sebebi şudur, ekonomide istikrar olursa faizler düşer, yatırım artar. iş sahibi olmayan tüm kişiler de dolar ve altında da treni kaçırınca aynı şeye yatırım yapar. Bizim örnekte daire alır, borcuna girer.
Şimdi kabaca bakalım. Bir şeyin fiyatının aşırı pahalı olması demek arzı talebinden çok daha az demektir. Talep arzdan az iken fiyat düşmüyor ise arz eden bunun finansmanına ancak belli bir süre katlanabilir. Fiyat artışının taleple bağlantısı yoksa beklentiye para yatırıyorsunuz demektir. Örneğin Ataşehir'de bir dairenin fiyatı 800 bin TL oldu diye bütün Ataşehir 150 bin TL lik evlerini 800 bin TL'ye fix lerse o zaman bugünkü tabloya benzer bir durum olur. Sahibinden.com a bakarsanız bugün sadece o bölgede yaklaşık 20 bin daire satılık.
Ağaoğlu son 150 daire diyor ya, inanmayın 500 kişi daha satıyor sahibinden.com da aynı siteden. Bir o kadarı kiralık ve boş. Yani alanların çoğu da yatırıma girmiş. Şimdi 700 bin lira verdiğiniz evi satamazsanız seneye 800 bin liraya satmak zorundasınız yoksa zarar edersiniz. Sonraki sene de 900 istemelisiniz. Halbuki daha 700'e bile satamadınız, bomba elinizde bekliyor. Faizler en ufak yukarı giderse pek çok kişi satışa geçip (2008 de olduğu gibi) parayı faize dönmek isteyecektir. Çünkü bahsi geçen daireleri 2 bin TL ye kiraya verebiliyorsunuz, ki 10-12 seneyi geçen kira amorte süresi iyi yatırım değildir.
Muhasebeden anlayanlar için bilançonun varlıklar kısmının çoğu dairenin üretiminden itibaren yeniden değerlemeden ibarettir. 100 bin TL maliyet 700 bin yeniden değerleme gibi. Pasifler tarafında ise 800 bin TL gerçek borçtur, banka zamanı geldiğinde yeniden değerlemeyi kabul etmeyebilir. Hiç bir alıcı da kabul etmeyebilir bunu. Amerika da olan şey buydu.
Müteahhit satamadığı dairenin finansmanını ve aidatını ödemek durumunda. Her projesinin finansman açığını da daha büyük yeni proje ile kapatmak zorunda. Kastelli zamanında da böyle oldu. Maymun sürekli zıplıyor omuzdan omuza. Yatırım amaçlı daireye çok para verenlerin çok dikkatli olmalarını öneririm. Oturma amaçlılar başkadır. Dünyanın çok yerinde de bulundum, işin içinde olanlarda da istişare etme şansım da var.
istanbul hakikaten pahalanmış, maçka da bir Penthousea 10 milyon dolar istiyorlar birader. neredeyse New York ya da Milano fiyatları.
