ispanyadaki büyük islam medeniyeti..800 yıl yaşamıştır.. (bkz: ibni tufeyl) (bkz: ibni rüsd) (bkz: muhyiddin arabi)gibi bilginler çıkarmıştır.. (bkz: işbiliye), (bkz: kurtuba) gibi kentleri çağın en büyük ilim irfan yuvaları olmuştur..topsakalın sakalı tam çıkmayan endülüslü öğrencilere benzemek için avrıpalılarca çıktığı iddia edilmektedir..daha sonra bir çok bölünme yaşamıştır endülüs medeniyeti..her büyük devlet gibi iç savaşlar sonucu çökmüştür.. (bkz: roma imparatorluğu), (bkz: makedonya), (bkz: SSCB)