Evvela Allah, mahlukata (yaratılmışlara) kıyas edilemez. Allah'ı mahlûkata kıyas etmek doğru değildir. Allah'in adalet anlayışı ile kul'un adalet anlayışı muhakkak farklı olacaktır. Bir kere insan bilmeyen, Allah ise herşeyi bilendir (Alim).
konuyu birkaç soru ile ele alalım
1- Allah'in varlığında kötülük nedir?
2- Allah'in yokluğunda (haşa) kötülük nedir?
3- Bir olayın neticesinin kötülük olup olmadığına nasıl karar veririz?
çıkarları ve zevkleri adına bir insana tecavüz etmek muhakkak ki kötüdür. Şimdi bu tecavüz olayı;
Allah'in varlığın da (inançlı bir insan açısından) ölümden sonra mutlak bir şekilde cezalandırılacaktır. Bu cezadan hiç ama hiçbir şekilde kaçış yoktur. Hak sahibi mutlak bir şekilde hakkını öteki tarafta alacaktır.
Allah'in olmadığı iddiasında;
Bu kötülük yine kötülük olarak kalmaya devam edecektir. Tam manasıyla bir adalet sağlanamayacaktır. insanoğlunun 17 aylık bebeğe tecavüz eden birisine vereceği en ağır ceza nedir? bu ceza gerçekten hakettiği ceza mıdır?
Bir olayın neticesinin kötü olup olmadığına nasıl karar veririz;
Hiçbir zaman mutlak manada biz bir olayın neticesinin kötü ya da iyi olduğunu bilemeyiz. Bilememezin sebebi gelecek bilgisinden yoksunluktur. Eğer Hitler gibi soykırım yapmış bir diktator kucuk yasta bir sarhoş tarafından öldürülmüş olsaydı, bu insanlık açısından iyi mi yoksa kötü mü olmus olurdu? o sarhoşu engelleyecek birisi çıksa bu insan iyi bir insan mı olurdu kötü bir insan mı? şüphesiz bu sorunun cevabını veremeyiz çünkü bilgi seviyemiz, bilebilme yeteneğimiz cüzidir.
bilgi seviyemiz cüzi olduğu gibi, irademiz de cüzi dir.
iyi ve kötü tercihe eşit uzaklıktadır. Bir olayın neticesine isyan etmek yerine, o olayın neticesinin kötü olduğuna inanılıyorsa bunun önüne nasıl geçilir bu düşünülmelidir. isyan olayın neticesine hiçbir şekilde tesir etmeyecektir, hatta ileride yaşanabilecek kötü olayların neticesine de tesir etmeyecektir.
