"Osmanlı hiç bir zaman Türkçe konuşmamıştır. Osmanlıca Arapça ve Farsça karışımı dildi. Bilinenin aksine Osmanlıca denen yapay Türkçe değildir. Türkçede çok fazla Arapça ve Farsça kelime olduğu için böyle sanılıyor."
bu cümleyi sarfeden birinin daha sonra söylediklerine bakmam ben. çünkü osmanlıca diye "konuşulan" bir dil yoktu. osmanlıca sadece yazıda var olan bir dildi. yani sadece karakter farklılığı vardı. ben bugün ağzımla "bir" deyip bunu b, i ve r harfleriyle yazıyorken, osmanlı zamanında aynı kavram için "vahid" veya "yek" denmiyordu. yine "bir" deniyor ve bu be, ye ve re harfleriyle yazılıyordu.
osmanlı'da şiirin etkisi oldukça büyüktür. yazılı metinlerin yarısından çoğu, hatta tamamına yakını divanlarda yer alan şiirler idi. divanlar bu derece çok iken şiirin konuşmaya etkisi elbette yadsınamazdı. bu sebeple şiirlerde çok sık bulunan arapça, farsça tamlamalar konuşmaya da geçecekti.
şiirlerde neden bu kadar çok arapça ve farsça tamlama veya kelime kullanılmıştı? çünkü arapça ve farsça kelime yapısı bakımından şiire yatkın iki dildir. öyle ki arapçada basit bir cümle bile, ahenk bakımından bir şiire oturtulabilir. ayrıca şeri hukuk ile yönetilen osmanlı devletinde arapçanın etkin olması elbette gerçekleşecekti. bu sebeple şiirde bu denli arapça ve farsça kelime kullanılmış ve bu da dili etkilemiştir. fakat kimse diyemezki, osmanlı devletinde "osmanlıca" diye bir dil kullanılıyordu. hayır efendim, osmanlı devletinde -resmi belgelerin bir kısmı hariç- türkçe kullanııyordu ve türkçe konuşuluyordu. kurulan türkçe kelimelerin içinde arapça ve farsça kelimeler vardı. şimdiki cümlelerimizin içinde bolca ingilizce kelime olması gibi. değil mi?
daha çok bilgi edinmek isteyen arkadaşlar için hayati develi'nin osmanlı'nın dili adlı kitabını tavsiye ederim. üç harf yayıncılıktan çıkmıştır.
