Babek Xürremi (Babek el-Xürremi)(teqr. 795, başqa melumata göre, 798-14.3.838) - Azerbaycanda milli-azadlıq herekatının (816-38) rehberi, görkemli Azerbaycan serkerdesi ve siyasi xadimi. Erdebil (Cenubi Azerbaycan) yaxınlığındakı Bilalabad kendinde doğulmuşdur. Bezi müelliflere göre, adı Hesendir.
Xürremilere qoşulan Babek Cavidanın ölümünden sonra Azerbaycan xalqının Ereb istilaçılarına ve xilafete qarşı azadlıq müharibesine başçılıq etmişdir. Tanınmış Ereb serkerdeleri Babeke qarşı müharibede meğlub olmuşlar. Ereb ordusunun 6 meşhur serkerdesi Babekin desteleri terefinden öldürülmüşdü. 830-cu ilde Babekin qoşunlarının Hemedanı alması ile Şerq torpaqlarının xilafetden ayrılması tehlükesi yarandı. Ereb tarixçisi Mesudinin (10-cu esr) melumatına göre, geniş vüset almış Babek herekatı Abbasiler xilafeti üçün ciddi tehlükeye çevrilmişdi. Xelife Memun varisi Mütesime xürremilere qarşı bütün qüvveleri seferberliye almağı ve müharibeye daha tedbirli, daha qeddar bir serkerde göndermeyi vesiyyet etmişdi. Babek ereb ordusunun Azerbaycandan çıxarılmasına nail olmaq meqsedile 834 - 836-cı illerde Bizans imperatoru Fefile xilefete qarşı ittifaq bağlamağı teklif etmişdi. Babekin ereblere qarşı Bizansla evveller de müqavile bağlaması melumdur. 837-ci ilde imperator ereblere qarşı qoşun gönderdise de bu, Azerbaycanda mübarizenin neticesine ehemiyyetli tesir göstermedi. Babek herekatının getdikce güclenmesinden qorxuya düşen Mütesim Bizans dövleti ile sülh bağladı ve xilafetin bütün herbi qüvvelerini xürremilere qarşı gönderdi. Babek herekatına qarşı emeliyyat aparan yaxşı silahlanmış xilafet ordusuna Bizansla müharibede şöhret qazanmış türk serkerdesi Afşin Heyder Kavus oğlu başçılıq edirdi.
Üsyançıların şiddetli müqavimetine baxmayaraq, ereb qoşunları 837-ci ilde Bezz qalasını aldı. Babek kiçik bir deste ile mühasireden çıxıb Araz çayını keçerek Arrana geldi. O, Bizansa gedib imperator Feofil ile elaqe yaradaraq yeni ordu toplamaq isteyirdi. Lakin Şeki (indiki Ermenistanın Sisiyan rayonunun erazisinde) hakimi ermeni Sehl ibn Sumbatın xeyaneti neticesinde erebler Babeki ele keçirdiler. 838-ci il yanvarın 4-de Babek ve qardaşı Abdulla Samire şeherine aparıldı. Xelife Mütesim Babeki işgence ile edam etdirdi. Babekin başçılıq etdiyi azadlıq müharibesi xilafeti zeifletdi ve onun parçalanmasını süretlendirdi.
